Uluslararası Uzay İstasyonu uzaya dair verileri toplayan ve Dünya ile iletişime geçen yapay uydu ve laboratuvardır. Bu sistem uzay boşluğunda dönerken bilgi alışverişi yapmak adına yani astronotların iletişimini sağlama noktasında farklı araçlardan faydalanır. Peki bu iletişim yolları nelerdir?
Bu Yazıda Neler Var?
- Uluslararası Uzay İstasyonu Nedir?
- Dünya ile Uluslararası Uzay İstasyonu Arasındaki İletişim Seçenekleri Nelerdir?
- Uluslararası Uzay İstasyonu ve Merak Edilen Bilgiler
- 1 – Uluslararası Uzay İstasyonu Ne İşe Yarar?
- 2 – Uluslararası Uzay İstasyonu’nda Kaç Kişi Var?
- 3 – İlk Uzay İstasyonu Hangisidir?
- 4 – Uzay İstasyonları İsimleri Hangileri?
- 5 – Türkiye’de Uzay İstasyonu Var mı?
- 6 – Uluslararası Uzay İstasyonları Türkiye’den Ne Zaman Geçecek 2023
- Uzay Sondası Nedir?
- Sıkça Sorulan Sorular
- 1 – Uluslararası Uzay İstasyonu Nerede?
- 2 -Uzay İstasyonu Canlı İzleme Fırsatı Var mı?
- 3 – Uluslararası Uzay İstasyonu Hangi Ülkeler?
- 4 – Uluslararası Uzay İstasyonu Ne Zaman Kuruldu?
- 5 – Uluslararası Uzay İstasyonu Atmosferin Hangi Katmanında?
- 6 – Uluslararası Uzay İstasyonu Dünyadan Nasıl Görünür?
Uluslararası Uzay İstasyonu Nedir?
İnsan eliyle yapılan ve uzayda hareket eden büyük yapay sistemlerden biridir. Diğer deyişle alçak Dünya yörüngesi etrafına yerleştirilen ve yaşam koşulları olan yapay bir uydu da diyebilirsiniz. Bir araya getirilmiş modüllerden inşa edilmiştir. İstasyonun ilk olarak 1998 tarihinde inşaasına başlanmıştır. Yapısı destekleyici iskelet, güneş paneli ve basınçlı modüllerden oluşmaktadır.
Ayrıca Uluslararası Uzay İstasyonu içi insan yaşamına elverişli şekilde dizayn edilmiştir. Dünya çevresindeki en büyük yapay uydu özelliğinin yanında, belirli saatler arasında çıplak gözle de görebilirsiniz. ISS modülleri Amerika ve Rusya araçları sayesinde uzaya çıkmıştır. Yapısal olarak ISS Uzay İstasyon özellikleri şöyledir;
- Güneş panelleri sayesinde gereken gücü buradan alır.
- Paneller arasında boru ve silindirler bulunmaktadır. Bu alanlar astronotların laboratuvar çalışması yaptıkları yerlerdir. Ayrıca iç basınç ayarı dengesi sağlandığı zaman, astronotlar burada normal giysi ile dolaşabilirler. Ancak dışarı çıktıklarında tekrar astronot kıyafeti giymek zorundadırlar.
Dünya ile Uluslararası Uzay İstasyonu Arasındaki İletişim Seçenekleri Nelerdir?
UUİ Dünya ile iletişimini aşağıdaki yollarla sağlamaktadır. Dolayısıyla bu altyapı sayesinde, bilimsel çalışma yapar ve bütün bilgileri aşağıdaki yollarla Dünya’ya iletir. Peki birbirinden karmaşık altyapılı bu iletişim seçenekleri nelerdir?
| UUİ ve Dünya İletişimi Nasıl Sağlanmaktadır? | |
| Uydu İletişimi | Uydular radyo dalgaları sayesinde bilgi alışverişinde bulunurlar. Yani uzay istasyonu, iletişim kurmak için uydu tabanlı iletişim yollarını kullanır. |
| Radyo Frekansı | Hem veri hem de ses iletişimi için radyo dalgaları işe yaramaktadır. Bunun yanında farklı radyo dalgaları da bu noktada fazlasıyla iş görmektedir. |
| Yer İstasyonu | Bu yer istasyonları, UUİ’nin değişen yörünge şartlarına göre anten sistemini ayarlayabilmektedir. Yani yer istasyonları sinyal göndererek UUİ ile iletişim kurar. Dolayısıyla sinyal arttığında iletişim kurulmuş demektir. |
| Veri Merkezi | Uzay ajanslarına ait olan veri merkezlerine UUİ’den gelen bilgiler iletilir. Aynı zamanda merkezler bu bilgileri işler ve çözümler. Böylelikle bu doğrultuda astronotların sağlığı, yapay uydunun durumu ve bilimsel araştırmalar konusunda bilgi ortaya çıkar. |
| Kontrol ve Uydu İzleme Merkezi | İki sistem arasındaki iletişim için farklı ülkelerdeki kontrol ve uydu izleme merkezlerinden destek alınır. Dolayısıyla bu merkezlerin görevi iletişim yönlendirmesi yapmak ve yörünge hesabı oluşturmaktır. |
| İletişim Ağları | İletişim noktasında özel ağlar vardır. Bunlardan en önemlileri TDRSS ve İridium’dur. Yani bu iki ağ Uluslararası Uzay İstasyonu altyapısı için destek sağlamaktadır. |
Uluslararası Uzay İstasyonu ve Merak Edilen Bilgiler
Dünyanın yörüngesi etrafına yerleştirilmiş bu yapay uydu sayesinde birçok bilimsel veriye ulaşma imkanı sağlayabilrisiniz. Peki daha detaylı bilgilerle UUİ hakkında bilmediğiniz gerçekler nelerdir?
1 – Uluslararası Uzay İstasyonu Ne İşe Yarar?
Uzay hakkındaki her türlü bilgiye bu istasyon vasıtasıyla ulaşabilirsiniz. Bu sistemin aynı zamanda en önemli özelliği, birçok ülkenin ortak katılımı ile oluşmasıdır. Bu döneme kadar neredeyse 20 farklı ülkenin bilim insanı burada görev yapmıştır. Diğer yandan pek çok konuda deney ve araştırma yapmaya imkan tanımaktadır. Bu konular;
- Fizik
- Kimya
- Biyoloji
- Fizyoloji
- Meteoroloji
2 – Uluslararası Uzay İstasyonu’nda Kaç Kişi Var?
Normalde 11 kişiden oluşan mürettebatı yeni değişiklikler ile artma göstermiştir. Çin Hükümeti Shenzhou /16 insanı uzay aracı vasıtasıyla Dünyanın yörüngesine yeni kişiler göndermiştir. Böylelikle son sayı 17’yi bulmuştur. Yani bu kişilerden 6’sı Çin ‘den, 3’ü Rusya’dan, 2’si Suudi Arabistan, 5’i Amerika ve 1 tanesi ise Birleşik Arap Emirlikleri vatandaşıdır.
3 – İlk Uzay İstasyonu Hangisidir?
İlk Uzay İstasyonu SSCB tarafından “Uzay Yarışı” zamanında Salyut 1’dir. Yani bu seri 7 şekilde devam etmiştir. Bir tanesi Mir isminde, diğer 7 tanesi ise Salyut serisi olarak kendini gösterir. Ayrıca SSCB sonrası ise ikinci olarak Rusya göndermiştir.
4 – Uzay İstasyonları İsimleri Hangileri?
1950 yıllarında SSCB ve ABD arasında uzay yarışları baş göstermiştir. Dolayısıyla 1961 yılının 12 Nisan’ında SSCB adına ilk isim Yuri Gagari olmuştur. Bunun yanında 1967 yılında ise Apollo projesi sayesinde Amerika aya ilk insanını, yani Neil Armstrong’u göndermiştir. Aralarındaki bu rekabet SSCB’yi harekete geçirmiştir. Sırayla;
| Salyut 1 | İlk uzay istasyonu olma özelliğine sahiptir. Ayrıca 19 Nisan 1071 yılında SSCB uzaya göndermiştir. Ancak Soyuz 11 aracı sayesinde bu istasyona ulaşan ve 24 gün kalan 3 kişi, dönüşte boğularak yaşamını yitirmiştir. Bu tarihte ise yakılmış ve imha edilmiştir. |
| Salyut 2 | Salyut 1 devamıdır. |
| Salyut 3 | Salyut bir serisidir. |
| Salyut 4 | Salyut birin devamı niteliğindedir. |
| Salyut 5 | Salyut 1 başarısız olunca serisi şeklinde devam etmiştir. |
| Salyut 6 | Salyut 1 sonrasında uzaya gönderilmiştir. |
| Salyut 7 | Salyut bir başarısızlığı üstüne deneme istasyonudur. |
| Skylab (Salyut 1’e karşı) | ABD uzay yarışı rekabetinde bu istasyonu tasarlamıştır. Tam olarak 2.249 gün boyunca uzayda kalan bu uydu, çeşitli çalışmalar yapmıştır. Yani tıp, güneş ve Dünya üzerinde araştırmaları vardır. |
| Mir | Rusya tarafından tasarlanmıştır. Diğer deyişle ABD ve Rusya ortaklaşa kararı sonrasında uzun süreli olarak kullanılmıştır. Dolayısıyla tam 4.595 gün uzayda kaldıktan sonra imha edilmiştir. |
| Uluslararası Uzay İstasyonu | 1998 yılında yapımına başlanmıştır. Hala da çalışmaları devam etmektedir. 2000 yılı 2 Kasım’ından itibaren kesintisiz şekilde varlığını sürdürmektedir. Ayrıca burada kalacak astronotlara ISS ile yapılacak olan yatırımlar sonrasında karar verilmektedir. Görev süresi dolsa da ABD desteğiyle 2024 yılına kadar uzamıştır. |
5 – Türkiye’de Uzay İstasyonu Var mı?
Şu an bulunmasa da Türkiye Cumhuriyeti 100. yıldönümüne özel bir Türk vatandaşı gerekli şartları ve eğitimi sağladıktan sonra, uzay çalışmaları noktasında bu istasyona gitmeye hak kazanacaktır. Bu başvurular arasında iki kişi seçilecektir. Aynı zamanda bu kişiler Tübitak ve Tua bünyesinde istihdam edecektir. Peki 10 gün sürecek bu yolculuğun koşulları nelerdir?
- 45 yaşının altında olmak
- Temiz sicil
- En az lisans mezunu olmak (Mühendislik, Tıp, Temel Bilimler, Eğitim Fakültesi ve Fen Bilimleri Fakültesi mezunu olmak)
- Boy aralığı 149,5 – 190,5 arasında olmak
- Kilo aralığı 43 ile 110 arasında olmak
- Sağlık kriterlerine uyum sağlamak
Başvuruyu sitenin internet adresinden 23 Haziran 2022 tarihine kadar saat 20.23 zamanına kadar yapmalısınız. Ayrıca ilk başvuru aşamasını geçen kişiler ek bilgi, doğrulama ve belge talepleri hazırlamak durumundadır. Diğer yandan adaylar muayene, test ve tetkikten geçecek ve İngilizce için mülakata alınacaktır. Dolayısıyla bütün bu sürecin sonunda aday sayısı ikiye kadar düşecektir. Yani iki aday arasından bir kişi bu istasyona gitmeye hak kazanacaktır.
6 – Uluslararası Uzay İstasyonları Türkiye’den Ne Zaman Geçecek 2023
Mustafa Varank (Sanayi/Teknoloji Bakanı) Uluslararası Uzay İstasyonu adayı için süreç işlemlerinin tamamlandığını bildirmiştir. Yani Türkiye içinden 2023 yılının son çeyreğinde uzaya gidecek olan ilk kişi belirlenmiştir. Ayrıca bu isim Alper Gezeravcı’dır. Diğer yandan yedekte var olan kişi ise Cihangir Atasever’dir. 14 günlük uzay serüveni Türkiye’nin de katılımıyla ülke sayısını 21’e çıkaracaktır.
Uzay Sondası Nedir?
Uzay sondası veri toplamak amacıyla Ay, Gezegen, Galaksi ve gök cisimleri arasında gezen robotik bir araçtır. İnsansız uzay aracı da diyebilirsiniz. Çünkü içerisinde insan yoktur. Peki ne işe yaramaktadır? Özellikleri nelerdir?
- Toplamış olduğu verileri sinyaller aracılığıyla dünya ile paylaşır. Böylelikle bilim insanları uzay hakkında daha detaylı araştırma ve inceleme fırsatı bulur.
- Türkiye MUFS proje ile 100 km sınırını aşarak 130 km’ye ulaşmıştır.
- Sonda içinde özel cihazlar yer almaktadır. Yani kızılötesi, ultraviyole ışık duyarlı kameralar, güneş rüzgarı, gama ışını, manometre vb. özel cihazlar vardır.
- Diğer uzay araçlarına oranla daha az maliyet içermektedir.
Sıkça Sorulan Sorular
Uluslararası Uzay İstasyonu bilimsel veriler ışığında bilgi toplaması ve dünya ile iletişim kurması bakımından oldukça önemlidir. Gelişen ve değişen teknolojiye göre üretilen bu istasyon hakkında merak ettiğiniz diğer sorulara da aşağıdan göz atabilirsiniz;
1 – Uluslararası Uzay İstasyonu Nerede?
UUİ’nin yer aldığı yörünge Dünya üzerinde, yani 400 km yükseğinde kalmaktadır. Bu yörünge ortalama 27,580 km saat hızla hareket eder. Ayrıca istasyon hemen her gün Dünya etrafında 15 tur atmaktadır. Bunun yanında dünya üzerinden belirli saatlerde çıplak gözle dahi görme fırsatınız vardır.
2 -Uzay İstasyonu Canlı İzleme Fırsatı Var mı?
NASA TV gibi birçok ISS yayını yapan sitelerden canlı olarak izleme imkanına kavuşabilirsiniz. Ayrıca canlı yayın esnasında mavi ışık anlamı, yayının kesilmesi demektir. Diğer yandan karanlık görüntü de olabilir. Ancak uygun konumda yayın varsa bazı şehirlerin ışıklarında yanma olacaktır. Bunun yanında uzayda sanal olarak gezinti yaşamanız için de ESA’nın web sitesini takip edebilirsiniz.
3 – Uluslararası Uzay İstasyonu Hangi Ülkeler?
Dünya etrafında dönen bu dev laboratuvar, son verilere göre 16 farklı ülkenin katkılarıyla inşa edilmiştir. Yeni bilgilere göre 20 farklı ülkenin vatandaşı bu laboratuvarda yer almaktadır. Ayrıca Türkiye de bu yıl bu sisteme katılacaklar arasındadır. Aynı zamanda sistem ABD yörünge bölümü devletleri ve Rus yörünge bölümü devletlerinden oluşmaktadır.
4 – Uluslararası Uzay İstasyonu Ne Zaman Kuruldu?
Bu zamana dek uzaya gönderilen en büyük istasyon Uluslararası Uzay İstasyonu oldu. Yani başlangıç tarihi 1998 olup, yapımı ise 2011 yılında tamamlanmıştır. İstasyon 2020 yılına kadar görev yapacak iken, ABD desteğiyle bu süre 2024’e kadar uzatılmıştır.
5 – Uluslararası Uzay İstasyonu Atmosferin Hangi Katmanında?
Bu istasyon, atmosferin termosfer katmanında yer almaktadır. Bu katman ayrıca atmosferin iç katmanından daha kalın olup, ekzosferden de incedir.
6 – Uluslararası Uzay İstasyonu Dünyadan Nasıl Görünür?
Bu istasyon Dünya etrafındaki en büyük ve insan eliyle yapılmış uydudur. Eğer uygun saatlerde yeryüzünden bakarsanız çıplak gözle dahi görebilirsiniz.
