Tıp dilinde hepatik steatoz adı verilen karaciğer yağlanması, karaciğer hücrelerinde meydana gelen aşırı yağ depolanması ve birikmesi olarak tanımı yapılır. İnsan vücudunda bulunan karaciğerde normalde az yağ bulunur fakat fazla olması durumunda insan sağlığı açısından birçok rahatsızlıkların ortaya çıkmasına neden olur.
İnsan vücudunda karaciğer en önemli en büyük organ olarak bilinir. Yiyeceklerden ve içeceklerden gelen besinler burada işleme alınır. Kana karışan zararlı maddeler süzülerek kanı temizler. Fakat karaciğerde fazla yağ olması durumunda karaciğer zarar görerek karaciğer iltihaplanması oluşur. Daha kötüsü de karaciğer yetmezliği ortaya çıkar.
Bu Yazıda Neler Var?
Karaciğer Yağlanması Nedir?
Karaciğer yağlanması nedir sorusunu yanıtlamak için öncelikle 2 türde incelendiğini bilmemiz gerekir. Bu türler AFLD ve NAFLD olmaktadır. AFLD Alkol kullanan kişilerde meydana gelen hastalığa denir. NAFLD Alkol kullanmayan veya çok az kullanan kişilerde meydana gelen hastalıktır.
Çok ağır karaciğer yağlanması oluşan bazı kişilerde karaciğer iltihabı nedeniyle karaciğer sakarlaşması oluşur. Karaciğer sakarlaşmasının oluşması durumu karaciğer fibrozu olarak adlandırılır. Çok şiddetli bir karaciğer fibrozu meydana gelirse siroz hastalığı ortaya çıkar. Siroz hastalığının oluşmasıyla karaciğer yetmezliği oluşarak ölüme neden olabilir.
Alkole bağlı olmayan karaciğer yağlanması olan kişilerde ise diğer karaciğer yağlanması hastalığı olarak kabul edilen alkolsüz NASH ortaya çıkabilir. Bu durumlarda karaciğerin dokusu üzerinde meydana gelen hasarlar, ağır alkol kullanımı sonucuyla ortaya çıkan hasarlara benzerlik gösterir ve karaciğer yetmezliği ortaya çıkar.
Karaciğer Yağlanmasının Nedenleri
Vücut aşırı derecede yağ üretmekte ve üretmiş olduğu yağı eritememekte, sonuç olarak da karaciğer yağlanması oluşmaktadır. Vücutta bulunan fazla yağlar karaciğerde depolanır ve burada biriken yağlar karaciğer hastalığının oluşumuna katkı sağlar. Bu yağ birikimi genel olarak fazla alkol almaktan kaynaklanmaktadır.
Alkol almayan veya çok az alkol alan kişilerde de yağlanma görülür. Obezite, kanda bulunan yüksek orandaki kan şekeri insülin direnci ile trigliserit olmak üzere yüksek oranda yağ ve kolesterol seviyeleri önemli rol oynar. Karaciğer yağlanmasının diğer nedenleri arasında gebelik, hızlı olan kilo kaybı, sarılık gibi bazı enfeksiyon türleri ile bazı ilaçların yan etkileri de yağlanmaya neden olmaktadır.
Karaciğer Yağlanmasının Belirtileri
Bazı vakalarda, yağlanma belirgin bir semptom yaratmaz. Fakat belirtiler olarak karnın sağ üst tarafı şiddetli ağrı ve kişide yorgunluk ortaya çıkması olarak bilinir. Karaciğer yağlanmasına bağlı olarak karaciğer hastalığı gelişen kişilerde cilt üzerinde kaşıntı ve kaşıntının ortaya çıkardığı kızarıklar meydana gelir.
Genel olarak ise belirtiler şunlardır:
- Aşırı kilo kaybı
- İştah azalması
- Halsizlik meydana gelmesi
- Yorgunluk
- Burunda kanama oluşması
- Ciltte ve gözlerde sarılık
- Cildin alt tarafında ortaya çıkan damarlar
- Karında şişlik oluşması
- Karın ağrısının meydana gelmesi
- Bacaklarda şişlik oluşması
- Erkeklerde meme büyümesi
Karaciğer Yağlanması Teşhisi
Doktor tarafından sizden bazı bilgiler istenir. Bu bilgiler genel olarak ailede alkol kullanımı, karaciğer hastalığının olup olmadığı ve diğer sağlık sorunlarınızla ilgili bilgiler olur. Fakat aniden ortaya çıkan yorgunluk, halsizlik, iştah kaybı ve kilo kaybı gibi durumlar meydana gelmiş ise doktora bu bilgiler verilip birkaç test istenir.
Yapılan fiziki muayene sırasında karaciğer iltihabı olup olmadığını anlamak için palpasyon yapabilir veya karnınıza sert bir şekilde basabilir. Bu durumda karaciğerde büyüme meydana gelmiş ise belli olur. Fakat karaciğerde büyüme olmadan karaciğer iltihaplanması da olabilir. Doktorunuz tarafından istenilecek olan ALT ve AST testleri ile karaciğer enzimleri kontrol edilerek bir teşhis konulabilir.
Bunlar için doktor sizden Bilgisayarlı Tomografi, Ultrason muayenesi veya MRI testlerini isteyebilir. Karaciğer biyopsisi karaciğer hastalığının şiddetinin belirlenmesinde en iyi yöntem olarak bilinir. Karaciğer biyopsisi olacak hasta lokal anestezi yapılarak uyuşturulur ve karaciğerden doku örnekleri alınarak meydana gelen hasar tespit edilir.
Karaciğer Yağlanması Tedavi Yöntemi
Karaciğer yağlanmasının tedavisinde kullanılacak bir ilaç yoktur. Yaşam tarzında yapılacak birçok değişimler karaciğer yağlanmasını engeller. Öncellikle varsa alkol kullanımı bırakılacak. Aşırı kalorisi bulunmayan, trans ve doymuş yağlar açısından düşük bir diyet ile beslenilmesi gerekir. Haftalık olarak en az 5 gün egzersiz yapılması uygun görülür. Karaciğer yetmezliği ortaya çıkmış ise karaciğer nakli gerekli olur.
