Doğu Türkistan olayları ve Çin Hükumeti tarafından bölgedeki Türkmenlere uygulanan zulüm ara ara gündeme gelmektedir. Doğu Türkistan bölgesindeki çeşitli Türk halklarının Çin Devleti tarafından gaddarca ezilmesi, zulme uğraması ve her bakımdan asimile edilmesi uzun zamandır devam eden ciddi bir sorundur. Peki Doğu Türkistan olayları tam olarak nedir, neden olmaktadır?
Doğu Asya’da, yüzbinlerce Türk, sürekli olarak Çin tarafından çeşitli baskılara maruz kalıyor. Öyle ki bu baskılar, yalnızca fiziksel değil kültürel ve sosyal de oluyor. Özellikle Müslüman Türklere uygulanan bu baskılar, bölgedeki halkın yaşamını insanca sürdürememesine sebep oluyor. Daha da önemlisi, Çin tarafından bölgedeki Türk Müslümanların insan hakları ihlal ediliyor.
Bu Yazıda Neler Var?
Doğu Türkistan Nedir?
Söz konusu kavram, aslında bir bölge ismidir. Fakat maalesef son yıllarda insanların aklında bir bölgeden ziyade, uğranılan işkenceleri ve baskıları uyandırmaktadır. Zira daha çok bunlarla anılmaktadır. Çin’e bağlı Uygur özerk bölgesinde son zamanlarda yaşanan olaylar dünyanın ve Türkiye’nin gündemine gelmektedir. Hatta kimi zamanlarda gündemden düşmemektedir.
Bölgede yaşanan kargaşa ve Uygur Türklerine uygulanmakta olan asimilasyon ve katliamlar gündemden düşmüyor. Birçok Türk düşünürün doğup büyüdüğü yer olan ve aynı zamanda Türklerin tarihi ana vatanı olan bu bölge, 1949’dan beri Çin işgalindedir. Özellikle bölgedeki Uygur Türklerinin, yaşadıkları bölge kadim vatanları olduğu halde baskı ve şiddete uğramaları son derece acı vericidir.
Doğu Türkistan nerede sorusuna cevap verilecek olursa Çin’in ‘’Sincan Uygur Özerk Bölgesi’’dir. Asya’nın kalbinde yer alan bölgenin başkenti Umriçi’dir.
Doğu Türkistan Olayları Nedir?
Bu bölgede yaşanan acı verici olaylar aslında birçok soruyu doğurmuştur. Çin Devleti tarafından, çeşitli şekillerde baskılara, şiddete ve asimilasyona maruz kalan Uygur Halkı ve bu halka yapılanlar anlatmakla bitmez. Bölgede yaşayan kişiler Uygur Türkleridir. Bölge ise bugün Çin’e bağlı Uygur Özerk Bölgesidir. Bölgede yaşayan diğer etnik grup ise Çinlilerdir.
Bölge, Çin açısından stratejik bir öneme sahiptir. Türkiye’nin 2.5 katı büyüklükte toprağa sahip olan Uygur Bölgesi, Çin’in batısında bulunmaktadır. Bögle zengin yer altı ve yer üstü kaynaklarına sahiptir. Ayrıca Orta Asya’dan Çin’e giden enerji hatlarının güzergahıdır. Bölgede başta Uygurlar olmak üzere farklı Türk toplulukları bulunmaktadır. Hatta farklı kökenden insanlar da yaşamaktadır.
Doğu Türkistan’da Neler Oluyor?
Bölgede yaşanan acı verici olaylar, başta Türkler olmak üzere dünyadan birçok insanın ilgisini çekmiş ve bazı araştırmalar yapmasına sebep olmaktadır. Bölgede yaşanan olaylar, Doğu Türkistan’da neler oluyor, Doğu Türkistan’da kadınlara yapılanlar gibi konuların araştırılmasına neden olmaktadır. Uygur Soykırımı olarak da adlandırılan bu olayda, çoğunluğu Uygur olan bir milyonu aşkın Müslüman Türk’ün gizli gözaltı kampında tutulmasıdır.
Çin’in söz konusu tutumunda hiçbir yasal durum yoktur. Çin Devletinin yaptıkları, birçok eleştirmence bir kültürel soykırım olarak adlandırılmıştır. Zira o bölgedeki Müslüman Türkler baskıya ve şiddete maruz kalıyor ve çeşitli yöntemlerle kültürel olarak hadım ediliyor. Çin, Uygurların kültürüne baskı yaparak bölgede hakimiyet kurmak istiyor.
Uygurlulara karşı uygulanan baskı ve şiddet, II. Dünya Savaşı’ndan sonra etnik ve dini kimliklerinden ötürü en fazla insanın tutuklandığı, şiddet gördüğü ve öldürüldüğü olay oldu.
Doğu Türkistan’da Son Durum Nedir?
Bölgedeki baskı, şiddet ve işkence son zamanlarda azalma eğilimi gösterse de halen devam ediyor. Bölgede şu anda 20 milyona yakın nüfus olduğu tahmin ediliyor. Bu nüfusun 12 milyonu ise Türklerden oluşuyor. Çin, bölgede bazı kültürel ve sosyal baskılara devam ediyor. Özellikle Uygurların dinine ve ailelerine yönelik baskılar söz konusu.
Uzmanlar özellikle Uygurların devlet destekli yeniden eğitim kaplarında yoğunlaştığını, Uygur dini uygulamalarının bastırılmasını, siyasi telkinlerin, şiddetli kötü muamelenin ve hatta zorla kısırlaştırmanın varlığından söz ediyor. Özellikle zorla kısırlaştırma ve doğum kontrolü gibi insan hakları ihlalleri bölgede çokça varlık gösteriyor.
Bugün, bölgedeki Uygurların yaşadığı en büyük problemler olarak şunlar sayılabilir:
- İşsizlik
- Kendi dillerinde eğitim yapılamaması
- Dini ve milli vecibelerini yerine getirmede sorunlar yaşanması
- Bölgeye etnik Çinlilerin göç ettirilmesi
- Bölgenin önemli zenginliklerinin Çinlilere kullandırılması ve bölgeye bu kaynaklardan pay verilmemesi
- Uygur Türklerinin genç nüfusunun Çin’in içlerine çalıştırma bahanesiyle götürülerek eritilmeye çalışılması
- Yeniden şehirleşme çalışması yapılması bahanesiyle tarihi Türk varlıklarının yok edilmesi
Doğu Türkistan’da Neden Zulüm Var?
Bölgede neden zulüm var. Çin Doğu Türkistan’dan ne istiyor. Kaderi, Çin’e bırakılmış bölgede birçok acı verici olay yaşanıyor. Özellikle Uygurlara yapılanlar dünyada gündem oluyor. Çin ile Doğu Türkistan arasındaki gerilim bitmek bilmiyor. Bölge, Çin işgali altında. Türkistan Cumhuriyeti 1949 yılında yıkıldığından beri, bölge en karanlık günlerini yaşıyor.
Zulmün sebeplerine bakıldığında farklı başlıklarda birçok sebebin olduğu görülüyor. Özellikle kültürel ve dini sebepler, bölgedeki çekişmenin başlıca sebebi. Bunun yanı sıra ekonomik sebepler ve siyasi sebepler de bulunmaktadır. Tüm bu sebepler, Çin hükumetinin bölgedeki Türklere, çeşitli kanallar aracılığıyla baskı yapmasına yol açmıştır.
| Sebep | Açıklaması |
| Dini Sebepler | Çin, yanı başında yer alan ve kadim Türk toprağı olan bölgeye hakim olmak istiyor. Fakat halkın Türk ve Müslüman olması, bu bölgedeki hakimiyetini sekteye uğratan bir unsur. Bu nedenle halkın Türk ve Müslüman kimliği asimile edilmeye çalışılıyor. |
| Kültürel Sebepler | Halkın Türk ve İslam kültürü ile yaşaması, bu kültürel unsurların onları birleştirici olması Çin’in bölgeye hakim olmasına engel bir durum. |
| Siyasi Sebepler | Hem yüz ölçümü hem de nüfus olarak büyük bir bölge olan Doğu Türkistan, Asya’nın kalbinde yer alıyor. Bölge stratejik olarak çok önemli bir konumda yer alıyor. |
| Ekonomik Sebepler | Bölgede zengin yer altı ve yer üstü kaynakları yer alıyor. Bundan ötürü, Çin eski zamanlardan beri Türklerin yaşadığı bu bölgeye hakim olmak istiyor. |
Sık Sorulan Sorular
Bu yazıda gündemdeki önemli konulardan biri olan Uygur Soykırımı ele alındı. Söz konusu olay nedir sorusu başta olmak üzere, sebepleri ve sonuçları ile incelendi. Kullanıcıların bunların yanı sıra merak ettiği başka konular da bulunmaktadır.
Doğu Türkistan Olayı Nedir?
Uygur Soykırımı olarak da adlandırılmaktadır. Olay, çeşitli sebeplerden ötürü Çin Hükumetinin bölgedeki Müslüman Türklere baskı ve şiddet uygulamasıdır. Özellikle Uygur halkına çeşitli işkenceler, baskılar, şiddetler ve asimilasyon yapılmıştır. Tüm bunlarla bölgede hakimiyet kurulmak istenmektedir.
Doğu Türkistan Hangi Ülkeye Aittir?
Bölge, Çin’e bağlı Sincan Uygur Özerk Bölgesidir. Türklerin eski tarihlerden beri yurt edindiği bir bölgedir. Başkenti Umriçi’dir. 1949’da Türkistan Cumhuriyeti yıkıldıktan sonra, Çin bölgeyi işgal altına almıştır. Büyük bir yüz ölçümüne sahip olan bölgenin üçte biri dünyanın 2. Büyük çölü olan Taklamakan Çölü’nden oluşmaktadır.
Kuzeyde Moğolistan ve Rusya ile Batıda ise Kazakistan, Hindistan, Pakistan, Afganistan, Kırgızistan, Keşmir ve Tacikistan ile komşudur.
Doğu Türkistan Çin Zulmü Neden Var?
Bölgedeki zulmün birçok sebebi bulunsa da asıl sebep Türk ve İslam düşmanlığıdır. Yani, Çin’in bölgedeki insanlara uyguladığı zulmün temel sebebi halkın Türk ve Müslüman olmasıdır.
Doğu Türkistan Türk mü?
Bölge, Türklerin eski tarihlerden beri ana yurtlarından biri. Türkler çok eski tarihlerden beri o topraklarda yaşıyor. Bölgede şu anda 20 milyona yakın nüfus olduğu tahmin ediliyor. Bu nüfusun 12 milyonu ise Türklerden oluşuyor.
İlginizi Çekebilir: Bu aziz millete çay ve simit bile layık görülmüyor
