Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 2024’ün ilk enflasyon raporunda yüzde 36 olan yıl sonu enflasyon tahminlerini değiştirmedi. TCMB Başkanı Fatih Karahan, “Ücret, yönetilen/yönlendirilen fiyat ayarlamaları ve geriye doğru endeksleme davranışının etkisiyle, hizmet grubunda aylık enflasyon, tahminimizin bir miktar üzerinde gelerek, belirgin yükselmiştir. Bu görünümde, asgari ücret artışının öngörülerimizin üzerinde gerçekleşmesinin de etkisi hissedilmiştir. Enflasyon, hedefimizle uyumlu seviyelere gerileyene kadar, gereken parasal sıkılığı korumakta kararlıyız. Beklentilerini ve fiyatlama davranışlarını yakından takip ediyoruz. Enflasyon görünümünde herhangi bir bozulmaya kesinlikle izin vermeyeceğiz. Uyguladığımız politikalar etkisini göstermeye başlamakla beraber, kalıcı fiyat istikrarına ulaşana kadar, politika duruşumuzu sürdürerek enflasyonu tahmin ettiğimiz patikada düşürecek ve orta vadede ekonomimizi kalıcı fiyat istikrarına ulaştıracağız” dedi.
Bu Yazıda Neler Var?
- Yıl sonu enflasyon hedefi değişmedi
- TCMB Başkanı Fatih Karahan, rapora ilişkin yaptığı sunumda şunları söyledi:
- “KREDİ KARTLARINDA DÜZENLEME YAPILMASI GEREKTİĞİNİ DÜŞÜNÜYORUZ”
- “ENFLASYON TAHMİNLERİMİZİ YAPARKEN BİRÇOK KALEMDE YAŞANABİLECEK ZAMLAR İÇİN BİR PROJEKSİYONDA BULUNUYORUZ. ELEKTRİK VE DOĞAL GAZDA DÜZENLEME YAPILMASI BEKLENİYOR”
- “’45 FAİZ YETERLİ Mİ?’ 45 FAİZİN YETERLİ OLACAĞI PARASAL SIKILAŞTIRMAYA DEVREYE SOKMAYA ÇALIŞIYORUZ Kİ 45 HAKİKATEN DAHA FAZLA ANLAM TAŞIYABİLSİN”
- “AOFM- MEVDUAT FAİZİ LİNKİ KOPMUŞ, POLİTİKA FAİZİ-ENFLASYON LİNKİ KOPMUŞ, FAİZ-KUR LİNKİ KOPMUŞ. BİZ YEDİ AYDIR BU KOPAN LİNKLERİ TEKRAR İHDAS EDİYORUZ”
- “HEDEF İDDİALI MI?’ 36. EVET İDDİALI. AMA İDDİASIZ HEDEF KOYAN MERKEZ BANKASI BENCE OKSİMORONDUR ZATEN”
Yıl sonu enflasyon hedefi değişmedi
TCMB Başkan Yardımcısı Cevdet Akçay da “‘Hedef iddialı mı?’ 36. Evet iddialı. Ama iddiasız hedef koyan Merkez Bankası bence oksimorondur zaten. İddialı ama erişilebilir bir hedef enflasyonu aşağı indirmekte ve enflasyon beklentilerini düzeltmekte, iddiasız ve rahat ulaşılır bir hedeften çok daha iyidir. Yaptığımız şeyin biz şu anda doğruluğuna fena halde inanıyoruz. Bu hedeften hakikaten hiç feragat etme niyetimiz yok” diye konuştu.
TCMB Başkanı Fatih Karahan, rapora ilişkin yaptığı sunumda şunları söyledi:
“2024, 2025 VE 2026 YIL SONU ENFLASYON TAHMİNLERİ BİR ÖNCEKİ RAPORDAKİ HALİYLE KORUNMUŞTUR. 2024 YIL SONU TAHMİNİ YÜZDE 36, 2025 YIL SONU TAHMİNİ İSE YÜZDE 14 OLARAK TAHMİN EDİLMEKTEDİR”
Orta vadeli tahminler oluşturulurken, enflasyon görünümünde belirgin bir iyileşme sağlanana kadar, ara hedeflerimize bağlılığımızı yansıtacak şekilde, para politikasındaki sıkı duruşun sürdürüleceği bir görünüm esas alınmıştır. Bu çerçevede, 2024, 2025 ve 2026 yıl sonu enflasyon tahminleri bir önceki rapordaki haliyle korunmuştur. 2024 yıl sonu tahmini yüzde 36, 2025 yıl sonu tahmini ise yüzde 14 olarak tahmin edilmektedir.
Tahmin aralıklarının alt ve üst noktaları da 2024 yılı için yüzde 30 ve 42, 2025 yılı için ise yüzde 7 ve 21’e tekabül etmektedir. Enflasyonun 2026 yılını tek haneli seviyelere gerileyerek yüzde 9 ile tamamlaması, orta vadede ise yüzde 5 hedefinde istikrar kazanması öngörülmektedir. 2024 yılı tahminimizi korumamızda, bir dizi faktörün birbirini dengelemesi etkili olmuştur. Ücret ayarlamaları ve kamu harcamaları nedeniyle, 2024 yılı birinci çeyreğinde önceki Rapora göre çıktı açığının daha yukarıda olacağını tahmin ediyoruz. Sıkı para politikası ve maliye politikasının eşgüdümünün katkısıyla, iç talepteki dengelenme sürecinin devam edeceğini de değerlendiriyoruz. Bu görünüm altında, çıktı açığı tahmini güncellememiz 2024 yılı enflasyon tahminimizi 0,4 puan artırıcı yönde etkilemiştir.
“KREDİ KARTLARINDA DÜZENLEME YAPILMASI GEREKTİĞİNİ DÜŞÜNÜYORUZ”
“Aralık ayında kredi kartı harcamalarında yükselme oldu. Bunu not ettik, farkındayız. Bunun geçici olup olmadığı henüz çok net değil. Asgari ücretin artacağı bekleniyordu. Enflasyonun da artacağı bekleniyordu. Bu nedenle bazı harcamalar öne çekilmiş olabilir ama bundan bağımsız olarak kredi kartlarında düzenleme yapılması gerektiğini düşünüyoruz. Bu konuda birkaç fikrimiz var, çalışmalarımız sürüyor. Belirli bir aşamaya geldiğinde kamuoyuyla paylaşacağız.”
Karahan, “Önümüzde yerel seçim var. Uzun süredir enerji fiyatlarında artış yapılmıyor. Bu artışların seçim sonuna ertelendiğine vurgu yapılıyor. Seçim sonrasında özellikle doğal gaz ve elektrik fiyatlarındaki artışın enflasyona etkisi nasıl olacaktır” sorusuna şu yanıtı verdi:
“ENFLASYON TAHMİNLERİMİZİ YAPARKEN BİRÇOK KALEMDE YAŞANABİLECEK ZAMLAR İÇİN BİR PROJEKSİYONDA BULUNUYORUZ. ELEKTRİK VE DOĞAL GAZDA DÜZENLEME YAPILMASI BEKLENİYOR”
“Enflasyon tahminlerimizi yaparken birçok kalemde yaşanabilecek zamlar için bir projeksiyonda bulunuyoruz. Burada öne çıkan faktör enerji fiyatları olacak. Elektrik ve doğal gazda düzenleme yapılması bekleniyor. Bu çerçevede biz, patikamızı oluştururken OVP’yi kullandık. OVP, bu sene oldukça bağlayıcı bir program. Hükümetin her kanalında sahiplenilen bir program. Orada yapılan belli varsayımlar var. Biz, onların gerçekleşeceğini düşünüyoruz ve tahminlerimizi yaparken de bu fiyatlarda bir miktar güncelleme olacağını öngördük ve bunları tahminlerimize yansıttık.”
Toplantının sonunda söz alan TCMB Başkan Yardımcısı Osman Cevdet Akçay, yıl sonu enflasyon tahmininin değiştirilmemesine ve Merkez Bankası’nın nasıl bir politika yürüttüğüne ilişkin şöyle konuştu:
“’45 FAİZ YETERLİ Mİ?’ 45 FAİZİN YETERLİ OLACAĞI PARASAL SIKILAŞTIRMAYA DEVREYE SOKMAYA ÇALIŞIYORUZ Kİ 45 HAKİKATEN DAHA FAZLA ANLAM TAŞIYABİLSİN”
“Hafızayı biraz tazelersek, bizim içinde çalıştığımız sistemde çok enteresan bir regülasyon seti var. Sürekli sadeleştirmeden bahsediyoruz. Sadeleştirmeye çalıştığımız regülasyon seti aslında bugün içinden çıkmaya çalıştığımız KKM’yi palazlandırmak, yukarıya çekmek üzerine kurulmuş olan bir sistem. Biz aynı sistemi sadeleştirerek, bazı elementleri dışarıda bırakarak, normalleşme sürecini hala yaşıyoruz. Bunu akıldan çıkartmayın. Dolayısıyla ’45 faiz yeterli mi?’ 45 faizin yeterli olacağı parasal sıkılaştırmaya devreye sokmaya çalışıyoruz ki 45 hakikaten daha fazla anlam taşıyabilsin. İnsanlar, yaptığımız şeyin formunu bazen gözden kaçırıyorlar. Ciddi şekilde kaçırıyorlar. Bunu lütfen yapmayın.
“AOFM- MEVDUAT FAİZİ LİNKİ KOPMUŞ, POLİTİKA FAİZİ-ENFLASYON LİNKİ KOPMUŞ, FAİZ-KUR LİNKİ KOPMUŞ. BİZ YEDİ AYDIR BU KOPAN LİNKLERİ TEKRAR İHDAS EDİYORUZ”
Sadeleştirmeden ziyade biz şunu yaptık. Makulleştirme, daha anlaşılır hale getirme, yavaş yavaş da bundan kurtulma. Dolayısıyla süreci doğru anlamazsak bazen şöyle sorular da gelebiliyor. Gelmeyen bir soru var mesela. Ben isterseniz sorayım ve cevaplayayım. ‘36’yı niye yukarı revize etmediniz?’ Çünkü böyle şeyleri duyuyorum. ’38 yapsalar daha iyi olur, 39 daha anlamlı.’ İçinde çalıştığımız setting şu. Ağırlıklı ortalama fonlama maliyeti (AOFM)- mevduat faizi linki kopmuş, politika faizi-enflasyon linki kopmuş, faiz-kur linki kopmuş. Biz yedi aydır bu kopan linkleri tekrar ihdas ediyoruz. Bu linkler, tekrar ihdas edilecek. Veriler birikecek, alan verileri kullanacaksınız, modelleme yapacaksınız. Oradan da 36’dan 38’e çıkma ihtimali çok zor. Çok zor değil, imkansıza yakın.
“HEDEF İDDİALI MI?’ 36. EVET İDDİALI. AMA İDDİASIZ HEDEF KOYAN MERKEZ BANKASI BENCE OKSİMORONDUR ZATEN”
Dolayısıyla 36 hedefini değiştirmekten ziyade o hedefe, bizi sürekli yakınsatacak olan önlemleri devreye sokmak çok daha anlamlı bir şey. Öbür türlü yaptığınız işe olmayan bir önem atfediyor olursunuz. Çünkü bu normalleşme süreci aslında, biriken veriyle, linklerin tekrar kurulmasıyla bu işte çalışan, piyasadaki modellemeci arkadaşlara uygun ortam sağlayacak. Daha orada bile değiliz. ‘Hedef iddialı mı?’ 36. Evet iddialı. Ama iddiasız hedef koyan Merkez Bankası bence oksimorondur zaten. İddialı ama erişilebilir bir hedef enflasyonu aşağı indirmekte ve enflasyon beklentilerini düzeltmekte, iddiasız ve rahat ulaşılır bir hedeften çok daha iyidir. Yaptığımız şeyin biz şu anda doğruluğuna fena halde inanıyoruz. Bu hedeften hakikaten hiç feragat etme niyetimiz yok. Ama bunun ulaşılamaz olduğu noktasını gördüğümüzde bana sorarsanız temel kriter nedir? Yıllık enflasyon aşağı geliyor. Ama aylık enflasyonun ana eğiliminde düzelme durmuş, durağanlaşmış. Bizim için alarm. Yıllığın aşağı geliyor olması önemli değil. Gözlemlediğimiz o göstergede eğer gerekli iyileşmeyi görmüyorsak bizim için alarmdır. Gerekli tedbirleri alırız.”
