Küçük Kaynarca Antlaşması günümüzde etkisini yitirmemiş antlaşmalardan biridir. Alınan sonucu nedeniyle oldukça dikkat çekmiştir. Birçok kez karşılaşılan bu antlaşma hakkındaki detaylar genel itibariyle bilinmemektedir. Fakat antlaşmalar her zaman devletlerin kaderini belirlemekte en önemli unsur olmaktadır.
Bahsi geçen antlaşma Osmanlı İmparatorlu ile Rusya arasında yapılmıştır. Küçük Kaynarca Antlaşması beraberinde iki devlet arasında savaş sona ermiştir. Ayrıca antlaşma amacı barış ve ticaret olarak bilinmektedir. Bilinenin aksine Osmanlı Devleti’nin zor anlar yaşayacağı anlar haline dönüşmüştür.
Bu Yazıda Neler Var?
- Küçük Kaynarca Antlaşması Önemi ve Antlaşma Maddeleri!
- 1 – Küçük Kaynarca Antlaşması Nedenleri!
- 2 – Küçük Kaynarca Antlaşması Maddeleri!
- 3 – Küçük Kaynarca Antlaşması Sonuçları!
- 4 – Küçük Kaynarca Antlaşması Hangi Padişah Tarafından İmzalanmıştır?
- Antlaşmanın Perde Arkasındaki Gelişmeler ve Bilinmeyenler!
- Antlaşma Sonrası Değişen Osmanlı Ekonomisi!
- Dosografa Klisesi İnşası!
Küçük Kaynarca Antlaşması Önemi ve Antlaşma Maddeleri!
Etkisini sürdüren bu antlaşma Osmanlı döneminde yapılan antlaşmalardan sadece biridir. Bu dönemde birçok antlaşma ve savaş gerçekleşmiştir. Fakat kimi Osmanlı’yı olumlu yönde etkilemiş, kimi ise hezimetle sonuçlanmıştır. Osmanlı Devleti’nin olumsuz etkilendiği bir antlaşmada Küçük Kaynarca Antlaşması olmuştur.
Küçük Kaynarca Antlaşması 1774 yılında imzalanmıştır. Osmanlı ve Rusya arasında imzalanan bu antlaşmanın tarihi ve maddeleri büyük öneme sahiptir. 12 Temmuz 1774’te imzalanan bu antlaşma Osmanlı Devleti’nin gerileme dönemine girmesine neden olmuştur. Ayrıca Rusya bu vesileyle sıcak denizlere inme politikasını büyük bir başarıyla ilerletmiştir.
1 – Küçük Kaynarca Antlaşması Nedenleri!
Güney Dobruca Küçük Kaynarca kasabasında imzalanan antlaşma belirli nedenler taşımaktadır. Rusya’ya ait donanma Osmanlı devletine ait olan bir gemiyi yakmıştır. Ayrıca sonrasında Kartal Meydan Muharebesi gerçekleşmiş fakat Osmanlı Devleti yenilmiştir. Bahsedilen bir rivayete göre ise bu olayı duyan 3. Mustafa’nın kederinden öldüğü belirtilmiştir.
Tahta yeni geçen Padişah 1. Abdülhamit durumdan rahatsız olmuştur. Barışı arzu eden padişah bu vesileyle antlaşmayı imzalamıştır. Ne yazık ki o sıralar ülke ekonomisi oldukça kötüdür. Ve antlaşma sonrası ekonomik denge daha da kötüleşmiştir. Antlaşma nedenleri şöyle sıralanmıştır;
- Rus Devleti Lehistan içişlerine karışmıştır. Kral seçmelerine bulaşan Rusya Lehistan halkının yeni çıkan krala karşı çıkmasına neden olmuştur. Ruslar isyan eden Lehistan halkını yenmiş ayrıca Osmanlı topraklarına kadar izlerini sürmüştür.
- Rusya’ya ait olan ordu Kırım’ı işgal etmiştir.
- Ayrıca Ruslar 1770 yılında Osmanlı donanmasını yakmıştır.
- 2. Katerina Kafkasları ele geçirmek istemiştir.
2 – Küçük Kaynarca Antlaşması Maddeleri!
Osmanlı Devleti için ağır maddelerle donatılmış bu antlaşma Osmanlı’nın en zor durumda kaldığı anlardan bir tanesidir. Devletin aldığı bu ağır mağlubiyet sonucu antlaşma imzalamak zorunda kalmıştır. Antlaşmanın kayda değer en önemli sonucu Kırım’ın bağımsızlık kazanmasıdır. Osmanlı Devleti’ni uzun süreli hüsrana uğratan Küçük Kaynarca Antlaşması maddeleri şöyledir;
| Kırıma verilen bağımsızlık hakkı; | Kırım hanları sadece dini açıdan Osmanlı halifesine bağımlı kalacaktır. |
| Ruslara verilen araziler; | Azak Kalesi ve çevresi alınacaktır. |
| Rusya’nın işgal ettiği yerler Osmanlı’ya iade edilecektir; | Eflak, Boğdan, Besarabya ve Akdeniz’deki adalar. |
| Serbestlik ve izin; | Rus Hristiyan ve rahipler kutsal yerleri ziyaret etme hakkına sahip olacaktır. |
| Rusya’ya serbest ticaret hakkı; | Karadeniz ve Akdeniz Türk sularında serbest ticaret hakkı tanınacaktır. |
| Kapitülasyonlardan faydalanma; | Fransa ve İngiltere’nin sahip olduğu kapitülasyonlardan Rusya da faydalanabilecektir. |
| Konsolosluk açabilme hakkı; | Rusya Balkanlarda istediği yerde ve istediği zamanda konsolosluk açabilecektir. Ayrıca İstanbul’da daimi elçi bulundurabilecektir. |
3 – Küçük Kaynarca Antlaşması Sonuçları!
18.yy’da imzalanan antlaşma sonuçları itibariyle ilk defa Müslüman ve Türk olan bölgelerini kaybetmiştir. Ayrıca Kırım Hanlığı ve bağlı olan Kuban ve Bucak Tatarlarının varlığını kabul etmek zorunda kalmıştır. Elde edilen bu sonuç özellikle İstanbul’da büyük tepki toplamıştır. Özellikle de bu sebeple Osmanlı üzerine baskı yapılmıştır. Küçük Kaynarca antlaşması maddeler halinde;
- İlk kez hilafet makamından faydalanılma yoluna gidilmiştir,
- Ruslar Osmanlı iç işlerine müdahale hakkına sahip olmuştur,
- Yüzyılın en ağır anlaşmasında Osmanlı ilk defa savaş tazminatı ödemek zorunda kalmıştır,
- Karadeniz’de sahip olunan egemenlik kaybedilmiştir.
- Osmanlı Devleti Avrupa Devleti’nin üstünlüğünü kabul etmek zorunda kalmıştır.
4 – Küçük Kaynarca Antlaşması Hangi Padişah Tarafından İmzalanmıştır?
Osmanlı Devleti ve Rusya arasında imzalanan antlaşma Osmanlı için önemli sonuçlar doğurmuş bir antlaşmadır. Özellikle 1768-77 yılları arasında Osmanlı kaybettiği Rus savaşından sonra gerileme dönemine girmiştir. Ayrıca savaşlardaki olumsuz sonuçlar antlaşmalarda başarısız diplomatik imzalara sebep olmuştur.
Antlaşma Padişah 1. Abdülhamit zamanında Osmanlı Devleti adına Muhsinzade Mehmet Paşa tarafından imzalanmıştır. Ayrıca Rus cephesinde ise Petro Rumyantsev imza hakkını elde etmiştir. Atılan imzalar son derece ağır şartlara sahip bir antlaşma üzerine olmuştur. Osmanlı Devleti Küçük Kaynarca Antlaşması sonrasında;
- İlk kez savaş tazminatı ödemiştir,
- Karadeniz diğer ülkelere açık hale gelmiş,
- Rusya ilk kez İngiltere ve Fransa ile birlikte aynı haklara sahip olma hakkına kavuşmuş,
- Ağır şartlar nedeniyle savunmasız ve eli kolu bağlı hale gelmiş,
- Ayrıca devlet iç ve dış işlerine müdahaleler başlamıştır.
Antlaşmanın Perde Arkasındaki Gelişmeler ve Bilinmeyenler!
Osmanlı Devleti’ni zorlu şartlar altına sokan bu antlaşma izlerini hala sürdürmektedir. Detaylı ve donanımlı olarak Küçük Kaynarca Antlaşması PDF şekliyle ulaşabilmek ve antlaşma hakkında bilgi edinmek mümkündür. Kimi kaynakçalar üzerinden antlaşma öncesi ve sonrası yaşanan dikkat çekici detaylardan da bahsedilmektedir.
Antlaşma Sonrası Değişen Osmanlı Ekonomisi!
Osmanlı Devleti ilk toprak kaybı deneyimini Küçük Kaynarca Antlaşması ile yaşamıştır. Ardından askeri yenilgi ve sınırlar daralmıştır. Bu durum Osmanlı’nın devlet olarak askeri, mali ve idari bir takım merkeziyetçi politikaya zorlamıştır. Ayrıca savunma harcamaları artmış ve devlet içerisinde gittikçe büyüyen finansal açıklar meydana gelmiştir.
Gelişen bu süreç devleti finansal açıklara, vergi arttırılmasına ve iç-dış borçlanmalarına sürüklemiştir. Böylelikle;
- Tarım, ticaret ve sanayide üretim faaliyetleri azalmış,
- Yüksek faizlerle alınan dış borçlar verimsiz şekilde kullanılmış,
- Finansal kaynak ihtiyacı giderek artmış,
- Ayrıca yaşanan mali istikrarsızlık klasik Osmanlı para düzenini bozmuştur.
Dosografa Klisesi İnşası!
Devletin feci bir yenilgi almasına neden olan antlaşma beraberinde Ruslara pek çok hakkı da sağlamıştır. Bunlardan biri Galata semtinde kilise inşa etme hakkıdır. Rusya’nın himayesinde olacak olan kilise temsilcilik yapma hakkını Ruslara sunmuştur. İstanbul kilise antlaşması Cevdet Paşa tarihinde yeniden aktarılmıştır. Küçük Kaynarca Antlaşması makale ve kaynaklarında detaylı bilgiye ulaşılabilmektedir.
İlginizi Çekebilir: Napolyon Kimdir
