Güneş tutulması, Ay’ın yörünge hareketi esnasında Dünya ile Güneş arasına girmesiyle oluşur. Güneş ile Dünya’nın arasına giren Ay, Güneşi kısmen veya tümüyle örter. Bunun sonucunda da güneş tutulması adı verilen doğa olayı meydana gelir.
Yıl içerisinde bir kez veya birden kez meydana gelen bu doğa olayı gözlemcilerin ve özellikle de astrolojiyle ilgilenen kişilerin merak konusunu oluşturmaktadır. Asırlardır geçmiş uygarlıklarda bile heyecanını koruyan bu tutulma türü ile ilgili tüm detaylar!
Bu Yazıda Neler Var?
- 1 – Güneş Tutulması Nedir?
- 2 – Güneş Tutulması Nasıl Olur?
- 3 – Güneş Tutulması Ne Kadar Sürer?
- 4 – Güneş Tutulması Sıralaması Nasıldır?
- 5 – Tam Güneş Tutulması Nedir?
- 6 – Tam Güneş Tutulması Ne Zaman?
- 7 – Güneş Tutulması Ne Zaman?
- 8 – Güneş Tutulması Kaç Yılda Bir Olur?
- 9 – Güneş Tutulmalarının Etkisi Nasıldır?
- Sık Sorulan Sorular
- 8 Nisan 2024 Güneş Tutulması Türkiye’den Görülecek mi?
- Güneş Tutulması ile Depremin Ne Alakası Var?
- 1999 Güneş Tutulması Hangi Burçta Oldu?
- Güneş Tutulması İnsanları Nasıl Etkiler?
- 2023 Güneş Tutulması Kaç Derece?
1 – Güneş Tutulması Nedir?
Güneş tutulması, Ay’ın yörünge hareketini gerçekleştirirken Dünya ile Güneş’in arasına girmesiyle oluşur. Burada Dünya ile Güneş’in arasına giren Ay, Güneş’i örterek tutulmayı gerçekleştirir. Tıpkı volkanik tsunami gibi bu doğa olayını bu denli heyecanlı kılan şey ise Güneş tutulmalarının çok ender bir olay olmasıdır. Güneş tutulmaları Dünya üzerinde dar bir koridoru izlemektedir. Bundan dolayı da Güneş tutulmaları nadir ve değerli bir doğa olayıdır.
2 – Güneş Tutulması Nasıl Olur?
Güneş tutulmaları Ay, yeni Ay evresindeyken gerçekleşir. Bu evrede Ay, Dünya ile Güneş’in arasına girer ve tutulmayı gerçekleştirir. Bu esnada Güneş diski örtülür ve Ay gölgesi yeryüzüne düşmüş olur. Her 29,5 günde Ay yeni Ay evresine gelir ancak her ay Güneş tutulmaları gerçekleşmez. Bunun sebebi ise Ay yörüngesinin belli bir açıya sahip olmasıdır.
Bundan dolayı da yeni Ay evresinde Ay, yörüngesi üzerinde dönerken Ay gölgesi Dünya’nın ya üstüne düşer ya da altına denk gelir. Sene içerisinde iki defa Dünya, Ay ve Güneşin konumu Güneş tutulmalarına izin verecek şekilde denk gelmektedir. Bu durumda Ay gölgesi Dünya’da belirli bölgelere düşmektedir. Güneş tutulması da bu şekilde gerçekleşir.
3 – Güneş Tutulması Ne Kadar Sürer?
Güneş tutulmaları belirli tarihlerde meydana gelmektedir. Tutulma zamanları çok önceden detaylı analizler ve gözlemler sonucu belirlenebilmektedir. Ay, yere en yakın olduğu zaman gölge konisinin tepesi yerin içerisinde kalmaktadır.
Koninin yer küre ile arakesiti ise bozulmuş bir elips şeklindedir. Genişliği ise en fazla 270 km olabilmektedir. Bu gölgenin yer üstündeki ilerleme hızı da 30 km/dk’dır. Bu doğrultuda yer üzerine belli bir tutulma süresi en fazla 270:30= 9 dakika olabilmektedir. Tutulma türlerine göre bu dakika değişebilir ancak Güneş tutulması kısa süreli gerçekleşmektedir.
4 – Güneş Tutulması Sıralaması Nasıldır?
Güneş tutulmaları çeşitli şekillerde gerçekleşmektedir. Güneşin sadece belli bölümü Ay tarafından gölgelenirse bu durumda parçalı tutulma gerçekleşmektedir. Güneş Ay tarafından tam örtüldüğünde ise tam tutulma görülmektedir.
Ay gölgesinin tutulma sırasında izlediği yörüngeye tam tutulma hattı denilmektedir. 16 bin kilometre uzunluğunda 160 kilometre genişliğinde olan bu hat üstünde bulunanlar tam tutulmayı izleyebilmektedir. Güneş tutulması en fazla 4- 9 dakika arasında sürer. Güneş tutulması da 4 evrede incelenmektedir.
| GÜNEŞ TUTULMA SIRALAMASI | |
| BAŞLANGIÇ | Bu evrede Ay Güneş’ten gelen ışığı Dünya’ya yansıtmaz. |
| PARÇALI TUTULMA | Parçalı tutulmada ise Ay, Dünya’nın önünden geçmeye başlar ve Güneş ışığı Ay kenarından kısmen önlenir. |
| TAM TUTULMA | Ay, Dünya’nın tam önünden geçerken Güneş’in tüm diskini kapatır. Tam güneş tutulması da bu kapatma sonucu oluşur. Bu aşamada gün kısa süreli olarak geceye döner ve kişiler tutulmayı izleyebilir. |
| SONLANIŞ | Sonlanış ise tam güneş tutuluşunun sona erme evresini oluşturur. Ay, Dünya’nın diğer tarafına geçer ve normale döner. Bu aşamada parçalı tutulma oluşur ve sonrasında tamamen biter. |
5 – Tam Güneş Tutulması Nedir?
Tam güneş tutulmaları, Ay’ın Güneş’i Dünya’dan disk halinde görünen ışık yuvarını tümden örtmesiyle oluşmaktadır. Bu tutulmada Güneş’in çok parlak olan ışık yuvarı Ay’ın karanlık gölgesiyle örtülerek, Güneş’in ışık yuvarından daha soluk olan Güneş tacı çıplak gözle görülür.
Tutulma ancak tam tutulma zamanında güvenli şekilde çıplak gözle incelenebilir. Bu sırada hava, parlak yıldızlar ve gezegenleri görebilecek kadar kararır. Tam tutulma Dünya üstündeki dar bir koridorda incelenebilmektedir.
6 – Tam Güneş Tutulması Ne Zaman?
Güneş tutulmaları yıl içerisinde iki kere gerçekleşmektedir. 2023 yılında ilk tutulma 20 Nisan 2023 tarihinde gerçekleşmiştir. İkinci tutulma ise 14 Ekim 2023 tarihinde yaşanmıştır. Bu tutulma parçalı tutulma şeklinde gerçekleşmiştir. Bu tutulmada Güneş, gözlemcilerin dünyanın neresinde olduklarına bağlı olarak hilal ay şeklinde görünmüştür.
7 – Güneş Tutulması Ne Zaman?
20 Nisan ve 14 Ekim 2023 tarihinde yaşanan tutulmalar tam güneş tutulmaları şeklinde nitelendirilmiştir. Ancak bu tutulmaları Türkiye’de görmek mümkün olmamıştır. Tutulmaların izlendiği ülkeler ise şu şekildedir:
- PARÇALI TUTULMA: Amerika Kıtası, Atlas ve Büyük Okyanus
- HALKALI TUTULMA: Kolombiya, Panama, Brezilya, Kosta Rika, Belize, Doğu Meksika, Amerika, Honduras, Nikaragua
8 – Güneş Tutulması Kaç Yılda Bir Olur?
Tam güneş tutulmalarını her yerden gözlemlemek için Dünya’nın farklı bölgelerinde farklı aralıklarda gerçekleşmesi gerekir. Bundan dolayı da herhangi bir konumda güneş tutulmalarını gözlemlemek isteyenlerin uzun süre beklemesi gerekebilmektedir.
Kısmi güneş tutulmaları ise diğer tutulmalara kıyasla daha sık gerçekleşebilmektedir. Ancak bu tutulmalar tam güneş tutulmaları kadar etkileyici olmamaktadır. Güneş tutulmalarını takip ve tahmin etmek için astronomlar özel hesaplama ve tahmin yöntemlerini kullanmaktadırlar. Bu tahminler sonucunda gelecekte gerçekleşecek tutulma tarihi ve yerleri belirlenmektedir. Güneş tutulmaları ise yıl içerisinde 2 kere gerçekleşebilmektedir.
9 – Güneş Tutulmalarının Etkisi Nasıldır?
Güneş tutulmaları göz alıcı ve oldukça etkileyici olaylardır ancak bu tutulmaları doğrudan izlemek tehlikeli olabilmektedir. Güneş tutulmaları esnasında güneşin ultraviyole ve görünmez radyasyonları gözlere zarar verebilmektedir. Bundan dolayı da güneş tutulmalarını güneş gözlükleri gibi güvenli ekipmanlarla izlemeniz tavsiye edilmektedir. Bu ekipmanlar ile güneşin zararlı ışınlarından korunabilirsiniz.
Son olarak güneş tutulmaları doğa olayları içerisinde oldukça etkileyicidir. Ancak güvenlik ve göz sağlığını korumak adına ekipman kullanmak gerekir. Bununla birlikte güneş tutulmaları esnasında doğanın değişimini izleyebiliyor olmak da etkileyici bir deneyimdir.
Sık Sorulan Sorular
Tutulmalar coğrafi açıdan önemli ve kıymetli olaylardır. Doğal dünyanın harikalığının bir ispatı olan bu tutulmalar her yönüyle ilgi çekmektedir. Tutulmanın nasıl olduğu, nerelerde gözlemlendiği hatta tutulma türleri bile merak edilmektedir. Bu doğrultuda güneş tutulmaları hakkında sık araştırılan sorular şu şekildedir:
8 Nisan 2024 Güneş Tutulması Türkiye’den Görülecek mi?
Bu tutulma Türkiye’den gözlemlenmeyecektir. Ancak ABD dahil olmak üzere 49 ülkede tutulma gözlemlenebilecektir.
Güneş Tutulması ile Depremin Ne Alakası Var?
Yapılan araştırmalar deprem ve tutulma arasında ilişkiye rastlamamıştır. Güneş tutulmalarının hemen öncesinde ve sonrasında olan deprem sayısı tüm depremlerin yüzde biri oranındadır.
1999 Güneş Tutulması Hangi Burçta Oldu?
1999 yılında gerçekleşen tutulma 18 derece Aslan burcunda gerçekleşmişti. 11 Ağustos 2018 tarihinde gerçekleşen tutulma da yine 18 derece Aslan burcunda gerçekleşmiştir.
Güneş Tutulması İnsanları Nasıl Etkiler?
Tutulma ve dolunay zamanları astrolojik açıdan kıymetlidir. Bazı burçlarda olumlu etkiler gösteren bu olaylar bazı burçlara negatiflik sağlayabilmektedir. Tutulma zamanlarında tutulmanın derecesi ve denk gelen burçlar tutulmadan yoğun olarak etkilenmektedir.
2023 Güneş Tutulması Kaç Derece?
14 Ekim 2023 Cumartesi günü gerçekleşen tutulma Terazi burcunda 21 derecede yaşanmıştır.
