Dolar, dünya çapında en çok kullanılan para birimleri arasında yer alır. Uluslararası piyasalar da dahil olmak üzere gerçekleştirilen pek çok alım satım işlemi dolar üzerinden gerçekleştirilir. Dolar endeksi ile ilgili olarak varlıkların ya da emtiaların fiyatlarında artış ya da azalma olması mümkündür. Dolara ait endeks, doların diğer para birimlerine karşı mevcut değerinin hesaplanması için kullanılan bir değerdir.
Dolara ait endeksin diğer para birimlerine karşı mevcut değerinin değişimi varlık fiyatlarında artış ya da düşüş hareketlerinin olmasına neden olur. Özellikle kripto para dünyasında büyük bir yere sahiptir, belirleyici unsurlardan birisidir.
Dolar Endeksi Nedir?
Dolar endeksi ilk olarak 1944’te yapılan Bretton Woods anlaşmasında ortaya çıkmıştır. Bretton Woods anlaşması sonrasında 44 tane ülkenin para birimi dolar karşısında sabit bir değer aldı. Dolar değeri ise altın üzerinden değerlendirilerek 1 ons altın 35 dolar olacak şekilde belirlendi.
Bu sabit kur sistemi bir süre kullanıldıktan sonra serbest kur sistemi kullanılmaya başlamıştır. Serbest kur sitemi 1973 yılından bu yana devam etmesinin yanında doların diğer para birimleri karşısındaki değeri ise dolara ait endeks ile birlikte hesaplanmaya başlamıştır.
Bahsedilen bu endeksin hesaplanması amacıyla 6 adet ana para birimi kullanılır. Bu para birimleri ise Frank, Yen, Pound, Euro, İsveç Kronu ve Kanada Dolarıdır. Dolar için oluşan endeks ise doların bu para birimleri karşısındaki geometrik ortalamasının alınması ile tespit edilir.
Dolar Endeksi Nasıl Hesaplanır?
Dolar için oluşan endeks sabit değerler içerisinde yer almaz. Dünyadaki gelişmeler ışığında dolar artabilir ya da düşebilir. Dolar karşılığındaki mevcut endeks, büyüme ve bunun yanında enflasyon gibi farklı değerlerden etkilenir. Bir ülkedeki mevcut enflasyon oranı diğer ülkelerden daha düşük ise o ülkede üretilen yerel ürünlerin fiyatları yurtdışındaki ürünlere oranla düşer. Bu da ihracatın artmasına ve ithalatın düşüşüne sebebiyet verir.
Bu gibi durumlarda döviz talebinde de düşüş olacaktır. Bu durumun nedeni ise ülkeye para girişi olmasıdır. Bu gibi durumlarda söz konusu ülkenin para değeri doların endeksi karşısında yükselecektir. Diğer bir deyişle doların endeksi arz ve talep ilişkilerine bağlı olarak değişiklik gösterir.
Bunun aksi durumda eğer bir ülkede fazladan para basılırsa ve piyasaya olması gerektiğinden daha fazla para sürülürse bu durumda ülkenin para biriminde azalma söz konusu olacaktır. Bu durumda varlıkların ve ürünlerin fiyatlarında artış meydana gelecektir. Sonuçta dolar endeksi bu ülkenin parası karşısında yükselişe geçer.
Dolar Endeksinin Düşmesi ya da Yükselmesi
Dolar için oluşan endeksinin yorumlanması ile ilgili bilinmesi gereken konular bulunur. Bunlardan ilki doların dünya üzerindeki değerlerinin hesaplanmasıdır. Bu durum doların bölgesel olarak hesaplanmasının yerine fazla kullanımı söz konusu olan para birimlerinin ortak bir şekilde yapılması, dünyadaki değeri ile ilgili bilgi verecektir.
Yatırımcılar, piyasa oyuncuları, spekülatörler, regülatör kurumlar dolar değerlerini oldukça iyi bir şekilde yorumlarlar. Dolar endeksi yükseliş olması durumunda yatırımcılar doların değer kazandığı ya da kazanacağı, düşüş olduğunu gören yatırımcılar ise doların değer kaybettiğini ya da değer kaybedeceğini yorumlarlar.
Dolarda mevcut endeksinde geri çekilmeler olması halinde dolar bu durumdan olumsuz şekilde etkilenir. Bu duruma bağlı olarak EUR/USD, GBP/USD, gümüş ve altın çeşitliliğine sahip yatırımlarda yukarı doğru hareketler meydana gelir. Aksi durumların meydana gelmesi halinde yani dolar endeksi yükseldiğinde ise doların güçlendiği gözlemlenir. Bu gibi durumlarda ise çeşitli enstrümanlar aşağı yönlü olarak hareket eder.
Dolar endeksinin oluşturulmasının çeşitli sebepleri bulunur. Doların para birimleri karşısındaki değerlerinin hesaplanması yerine doların diğer ülkelerin para birimlerine karşı değerleri hesaplanır. Bu hesaplamalar ile piyasadaki yatırımcılar ile büyük kurumlar dolar değeri hakkında bilgi sahibi olabilirler.
Dolar Endeksini Neler Etkiler?
Bir malın fiyatında yukarı yönlü artış olmasını etkileyen en önemli konu malın talebi sabitken arzının azalması veya arz sabitken talebinde artış olmasıdır. Amerikan Merkez Bankası FED, piyasadan tahvil satarak para çekmesi halinde doların değerinde artış meydana gelir. Faizlerin yükselmesi ile dolar endeksi değerlenir. Enflasyon artışı da bu durumlara sebebiyet verir.
ABD’den doların değerleneceği yönünde haber gelmesi ya da DXY endeksinde yer alan 6 ülkenin para birimlerinin değerlerinin yükselmesi gibi gelişmeler yaşanması dolar endeksinin yukarı yönde hareket etmesine neden olur.
Bir malın fiyatını etkileyen faktörlerden en önemlileri malın talebinin sabit olması durumunda arzında azalma meydana gelmesidir. Bu da dolar endeksinin aşağı yönde hareket etmesine neden olur.
Dolar Endeksi Grafik Tablosu Nereden Takip Edilir?
Dolar grafiği takip etmek özellikle yatırımcılar için önemlidir. Dolar başta olmak üzere dolar karşılığında farklı para birimlerine yatırım yapmak adına grafikler önemlidir. Kripto para dünyasında da genellikle başlıca bakılan göstergedir. Takip etmek adına günümüzde farklı yatırım siteleri bulunur. Ekonomi sitelerinde güncel fiyatlar ve grafikleri gösterilmektedir.
Dolar Endeksi Kaç Olmalı?
Ekonomi alanında dolar ya da euro para biriminin belirli bir değerde olması gerektiğine dair kural yoktur. Doların hangi para birimi karşısında ne kadar olduğu önemlidir. Önemli olmasındaki temel unsur ise yatırım sonucunda kâr oranının daha fazla olmasından dolayıdır. Karşılaştırmaları yaparak sizin adınıza doların ne kadar olması gerektiğine karar verip yatırımları sürdürebilirsiniz.
Son dakika gelişmelerden anında haberdar olmak için bizi Twitter’da ve Instagram‘da takip etmeyi unutmayın!
