Besin zehirlenmesi belirtileri, daha çok mide ve bağırsak kaynaklı şikayetler ile kendini gösterir. Genellikle hafif düzeyli olup, ciddi sonuçlar doğuran belirtilere de nadiren de olsa rastlamak mümkündür. Çoğunlukla bakteri üreten yiyecek ve içeceklerden bulaşmaktadır. Ayrıca yaşa, kişinin vücut yapısına bağlı olarak bu belirtiler değişiklik göstermektedir. Peki türüne göre besin zehirlenmesi belirtileri nelerdir?
Bu Yazıda Neler Var?
- Gıda Zehirlenmesi Nedir?
- Besin Zehirlenmesi Neden Olur?
- Gıda Zehirlenmesine Neden Olan Yiyecekler Nelerdir?
- Türüne Göre Besin Zehirlenmesi Belirtileri Nelerdir?
- 1 – Solunum Zehirlenmesi Belirtileri
- 2 – Tavuklarda Zehirlenme Belirtileri
- 3 – Besin Zehirlenmesi Belirtileri Çocuklarda
- 4 – Et Zehirlenmesi Belirtileri
- 5 – Mide Zehirlenmesi Belirtileri
- Besin Zehirlenmesi Belirtileri Nelerdir? Nasıl Geçer?
- 1 – Gıda Zehirlenmesine Evde Tedavi Yöntemleri
- 2 – Besin Zehirlenmesi Korunma Yöntemleri
- Sıkça Sorulan Sorular
- 1 – Zehirlenme Belirtileri Ne Kadar Sürede Ortaya Çıkar?
- 2 – Gıda Zehirlenmesi Öldürür mü?
- 3 – Besin Zehirlenmesi Kaç Gün Sürer?
- 4 – Gıda Zehirlenmesi Müdahale Edilmezse Ne Olur?
Gıda Zehirlenmesi Nedir?
Gıda zehirlenmesi kusma, ishal ya da mide bulantısı gibi komplikasyonlara neden olan bir tablodur. Nadiren de olsa ateş ve sinir sisteminde bozukluklar meydana getirebilir. Ayrıca aynı anda birçok kişiyi etkileyebilir. Dolayısıyla birçok kişide bu belirtilerin olması, gıda zehirlenmesi olduğuna işarettir. Çoğu besin zehirlenmesi bakteri ve toksin kaynaklıdır. Yani bazı bakteriler, olumsuz hava koşullarında fazla ürediği için bu soruna neden olur. Peki diğer nedenleri nelerdir?
Besin Zehirlenmesi Neden Olur?
Gıda zehirlenmesi mikrop ve bakterilerle kontamine olan yiyeceklerin tüketimine bağlı olarak ortaya çıkar. Ayrıca;
- İyi pişmemiş ya da yeniden ısıtılan yemekler
- Doğru şekilde saklanmayan besinler
- Uzun süreli dışarıda kalan besinler
- Hasta ya da ellerini yıkamayan kişilerin hazırladığı besinler
- Ayrıca son kullanma tarihi dikkate alınmayan besinlerin tüketimine bağlı olarak gıda zehirlenmesi yaşayabilirsiniz.
Gıda Zehirlenmesine Neden Olan Yiyecekler Nelerdir?
Besin zehirlenmesi semptomlarını daha hızlı hale getirecek olan besin grubundan uzak durmanız ya da doğru kullanmanız bu riski azaltacaktır. Peki bu kategoride yer alan besinler hangileridir?
- Kızartılmış, yağlı ve baharatlı yiyecekler
- Kafeinli ürünler
- Gazlı içecekler
- Süt ürünleri
- Bazı meyve suları
- Et ürünleri
- Yüksek lifli gıdalar (Fasulye, tak tahilli ekmek vb.)
Türüne Göre Besin Zehirlenmesi Belirtileri Nelerdir?
Yiyeceklerin yanlış ya da hijyen kurallarına uygun şekilde tüketilmemesine bağlı zehirlenmeler yaşayabilirsiniz. Dolayısıyla bunun sonunda genel olarak ortaya çıkacak besin zehirlenmesi belirtileri şunlardır;
- 24 saatte 6 kereden fazla olan ishal durumu
- Kusmuk veya dışkılamada kan
- 1 günden uzun süren yüksek ateş (38°)
- Şiddetli karın ağrısı ve kramp
- Sıvı kaybı
- Sulu ishal
- Aşırı yorgunluk ya da halsizlik
- Dil ve ağız kuruluğu
- Kaslarda kramp
- Besin zehirlenme belirtileri baş ağrısı
- Çarpıntı ve göğüste ağrı
- Bilinç kaybı
- Bulanık ya da çift görme
- Hareketlerde kısıtlılık
- Ses değişmesi
- Cilt yüzeyinde uyuşma
1 – Solunum Zehirlenmesi Belirtileri
Gıda zehirlenmesi solunumda sıkıntı yaratan komplikasyonlara neden olmaktadır. Yani solunum kaynaklı besin zehirlenme belirtileri nelerdir?
- Sıvı kaybı
- Susuzluk hissi
- İshal
- Mide bulantısı
- Kusma
- Çarpıntı ya da nefes almada güçlük
- Göğüs ağrısı
- Kas ve karın krampları
- Baş dönmesi
- Uyuşukluk hâli
- Bilinç bulanıklığı
- Koyu renkli idrar
Besin zehirlenmesine bağlı solunumda meydana gelen bu semptomlar başlar başlamaz acilen en yakın sağlık kuruluşundan destek almalısınız.
2 – Tavuklarda Zehirlenme Belirtileri
Hayvanlar içinde en çok tavuklar besinlerden zehirlenir. Genelde zehirli yemler bu soruna neden olur. Peki gıda zehirlenmesi belirtileri tavuk için nasıl semptomlara neden olur?
- Yem yemek istemezler.
- Uyuşuk, halsiz olurlar.
- Kanatlarında düşüklük, tüylerinde ise kabarma meydana gelir.
- Nadiren de olsa ayak ve deri altında kanama olabilir.
- Ayrıca tavukların ibiklerinde solgunluk olur.
Bu durumda, yediği ne varsa acilen labaratuvara gönderin. Ardından tavuğa temiz su ve yem verin. Bunun yanında ise yoğurt yedirmek de işe yarayabilir.
3 – Besin Zehirlenmesi Belirtileri Çocuklarda
Bakteri türü, enfeksiyon şiddeti ya da ek hastalık durumu noktasında çocuklarda genellikle 1 ile 3 gün arasında sürmektedir. Özellikle besin zehirlenmesi belirtileri bebeklerde ve çocuklarda şu şekilde gözlenir;
- Yüksek ateş
- Kusma
- İshal (Kanlı)
- Üşüme ve titreme
- Sıvı kaybı
- Kas ağrısı ve halsizlik
- Aniden ve durdurulamayan ağlama krizleri
Çocuklarda bu belirtiler varsa ve aniden yemek sonrasında ortaya çıkmışsa acil tıbbi destek almalısınız. Bunun yanında;
- Kişisel hijyen konusunda çocuklarınızı bilgilendirin. Kurallara uymasını sağlayın.
- Yedikleri ürünleri iyice yıkayın.
- Özellikle yazın açık dondurma tehlikeli olabilir.
- Diğer yandan okul ve kreş noktasında hijyen konusunda çocuklara iyi eğitim verilmelidir.
4 – Et Zehirlenmesi Belirtileri
Et zehirlenmesi, en tehlikeli ve en sık göreceğiniz zehirlenme çeşididir. Yanlış saklanan ya da yanlış tüketilen et ürünleri bakteri ve mikrop üretimine açıktır. Peki et zehirlenmesine bağlı bakteri ve enfeksiyon belirtileri nelerdir?
- Karın ağrısı
- İshal
- Kusma
- Bulantı
- Ateş ve üşüme
- Kanlı dışkı
- Vücutta sıvı kaybı
- Kas ağrısı ve bitkinlik
- Nadir de olsa felç ve ölüm riski
5 – Mide Zehirlenmesi Belirtileri
Gıda zehirlenmesi belirtileri, sebeplere bağlı olarak farklı şekillerde olabilir. Bununla beraber genellikle mideyi yoran semptomlar ortaya çıkmaktadır. Yani;
- Mide bulantısı ve kusma
- Mide ve karın krampları
- Bağırsaklarda aşırı hareketlilik, mide zehirlenmesi belirtilerinin en gözle görülür semptomlarıdır.
Besin Zehirlenmesi Belirtileri Nelerdir? Nasıl Geçer?
Besin zehirlenmesi belirtileri genellikle birkaç gün içinde kendiliğinden geçmektedir. Ancak durum bazen çok ciddi boyutlara ulaşabilir. Yani belirtiler birkaç günden fazla sürerse ve bu belirtileri yaşayan kişiler özellikle bebek, çocuk, yaşlı ise kesinlikle tıbbi yardım almalısınız. Peki besin zehirlenmesi tedavisi nasıl olmalıdır?
- Zehirlenmeye neden olan bakteri tespiti yapılır ve ona göre ilaç tedavisine başlanır. Bu durum her kişide aynı olmayabilir. Yani enfeksiyon türü, yaş, sağlık durumuna göre değişiklik gösterecektir.
- Sıvı kaybı için ağız ya da damardan sıvı alımı doktorunuz tarafından verilecektir.
- Bol bol su içmeye özen gösterin.
- Kusma ve bulantı önleyici doktor tavsiyeli ilaçları kullanabilirsiniz.
- Mideyi yormayan yemekler yemenizde fayda vardır.
- İshal önleyici ilaç kullanımı da gerekli durumlarda yapılmalıdır. Çünkü zehirlenmeye sebep olan bakterinin vücutta kalması tehlike yaratabilir.
- Dinlenme ve istirahat da bu noktadaki tedavi seçenekleri arasında yerini alır.
- Belirli bir süre yağsız ve baharatsız yiyecekler yiyin.
- Probiyotik içeren besinler alın. (Yoğurt, kefir vb.)
1 – Gıda Zehirlenmesine Evde Tedavi Yöntemleri
Evde besin zehirlenmesi sonrasında mideyi eski düzenine sokmak adına yapacağınız basit ve bir o kadar da etkili yöntemler vardır. Örneğin et zehirlenmesine ne iyi gelir diyorsanız bu yolları deneyin;
| Besin Zehirlenmesi Evde Tedavi Yolları | Ne İşe Yarar? |
| Mideyi Rahat Bırakma | Zehirlenmenin etkisini azaltmanız için, mutlaka midenizi zehirlenme sonrası birkaç saat dinlendirmeniz gerekir. Yani birkaç saat yeme içme durumlarını kesin. |
| Bol Su Takviyesi | İshal ve kusmaya bağlı sıvı kaybını önlemek için bol su tüketin. |
| Brat Diyeti | Hastalık süresi boyunca muz, elma püresi, pirinç ve tost yiyerek kaybettiğiniz besin değerlerine yeniden kavuşun. |
| Probiyotik İçerikli Besinler | Yoğurt, kefir gibi antibakteriyel içerikli besin tüketimine önem verin. |
| Kızarmış Ekmek | Besin zehirlenmesi belirtileri noktasında fazlasıyla işe yaramaktadır. |
| Zencefil ve Nane | İshal, karın ağrısı ve kusma şikayetlerini minimuma indirir. |
| Sarımsak | İster çiğ isterseniz de kaynatarak tüketebilirsiniz. Antibakteriyel özelliği vardır. Tansiyon hastaları dikkatli kullanmalıdır. |
| Limon | Mideyi rahatlatma ve kusma durumlarında işe yaramaktadır. |
| İstirahat | Zehirlenmeye bağlı bitkin vücudu ancak istirahat ile eski haline getirebilirsiniz. |
2 – Besin Zehirlenmesi Korunma Yöntemleri
Gıda zehirlenmesi yaşamamak adına bazı kurallara dikkat etmenizde fayda vardır. Peki bu noktada ne gibi önlemler alabilirsiniz?
- Sebze ve meyveleri iyice yıkayarak tüketin.
- Süt, yumurta, tavuk, balık, kırmızı et gibi en hızlı bozulan gıdaları dışarıda bekletmeyin.
- Ürünlerin son kullanma tarihine bakarak tüketin.
- Dondurulmuş ürünleri çözdükten sonra tekrar dondurmayın.
- Özellikle çiğ et ile temas sonrasında mutlaka ellerinizi yıkayın.
- Yine aynı şekilde et grubunu diğer gıdalardan ayrı yere koyun.
- Et ile sebzeyi aynı tahta üzerinde doğramayın.
- Besinleri iyice pişirin.
- Yeni pişen yemekleri oda ısısında 2 saatten fazla bekletmeyin.
- Bol su için.
Sıkça Sorulan Sorular
Gıda zehirlenmeleri ve belirtileri enfeksiyon türüne, yaşa ve diğer ek hastalık durumlarına göre kişiden kişiye farklılık gösterir. Bu konudaki tüm bilgiler yukarıda verilmiştir. En çok merak ettiğiniz sorulara da aşağıdan ulaşabilirsiniz.
1 – Zehirlenme Belirtileri Ne Kadar Sürede Ortaya Çıkar?
Besin zehirlenmesi belirtileri ne kadar sürede belli olur? Zehirlenme belirtisi, vakanın seyrine göre değişiklik gösterebilir. Bazı durumlarda semptomlar 1 saat içinde ortaya çıkarken bazı vakalarda ise 6 ile 12 saat arasında ortaya çıkarmaktadır. Ancak genel olarak 30 ile 72 saat kritik zaman dilimidir.
2 – Gıda Zehirlenmesi Öldürür mü?
Genellikle hafif seyreden vakalar olduğu gibi nadir de olsa ölüm ve felç durumlarına sebebiyet verebilir. Özellikle uzun süreli kanlı ishal ve kusma ciddi sıvı kaybına neden olacağı için bebek, yaşlı hastalarda ciddi sorunlara yol açmaktadır. Dolayısıyla böyle durumlarda acilen sağlık ekiplerinden yardım isteyin.
3 – Besin Zehirlenmesi Kaç Gün Sürer?
Gıda zehirlenmeleri genellikle 4 ile 5 gün içinde kendiliğinden geçer. Ancak bu sürede daha uzun süren vakalar tehlikeli sayılacağı için, kesinlikle en yakın sağlık kuruluşundan yardım almalısınız. Ayrıca doktor tavsiyeli ilaçların kullanımına ve evdeki yöntemlere bağlı olarak bu süreyi kısaltabilirsiniz.
4 – Gıda Zehirlenmesi Müdahale Edilmezse Ne Olur?
Gıda zehirlenmesinin en yaygın ve ciddi komplikasyonlarından biri dehidrasyon durumudur. Yani vücuttaki aşırı sıvı kaybıdır. Dolayısıyla vücutta su, tuz ve mineral kaybına bağlı ağır hasarlar meydana gelebilir.
