Bakara suresi anlamı açısından müslümanlara çok değerli öğütler veren bir sure olma özelliği taşır. Bu sure içerinde birçok anlam barındırır. Ayrıca bu surede Kur’an’ın hidayetini ne olduğu gibi konulara yönelik ayetler de yer almaktadır.
Bu Yazıda Neler Var?
Bakara Suresi Anlamı ve Bazı Sureler
Bakara suresi anlamı açısından çok geniş konulara hitap etmiştir. Ancak yine yüce kitapta konular sadece bu surede bahsedildiği gibi kalmamıştır. Farklı surelerle bu konulara daha derin olarak bakılmıştır. Burada bahsi geçen surelerle ve konularla ilgili olarak tablodan bilgi sahibi olabilirsiniz.
| Kur’an’ı Kerim’de Geçen Bazı Sureler ve Bakara Suresi ile Olan İlişkisi | |
| Al-i İmran Suresi | Bakara suresinde bahsedilen nübüvvet konusunu işler. |
| Nisa Suresi | Kadın hakları ve aile düzeni konusunu ele alır. |
| Maide Suresi | Helaller ve haramları konu edinir. |
| Enam Suresi | Batıl inançlar üzerinde durulmuştur. |
| Enfal Suresi | Cihat hakkında bilgi verir. |
| A’raf Suresi | Ahiret hayatını ele alır. |
| Tevbe Suresi | Cihat konusu işler. |
| Fatiha Suresi | Alimler Fatiha’yı Bakara suresinin en genel özeti olarak kabul eder. |
Bakara suresi anlamı gereği bir Müslümana yol gösterici bir nitelik taşır. Bundan dolayı özellikle;
- Bakara suresinin son iki ayetinin Amenerresülu olarak bilinen ayetlerin özellikle gece okunmasını alimler tavsiye etmiştir.
- Ayrıca Ali İmran ve Bakara surelerinin ahiret günü inananları koruyacağı müjdesini birçok İslam bilgini iletmiştir.
Ancak burada önemli olan ayetleri doğru olarak anlamak ve bu esaslara göre davranmaktır. Bu sure ve genel manada Kur’an’ı Kerim hayat ölçüsü olarak alındığı sürece onu okuyanlar bu müjdelere nail olacaktır.
Bakara Suresi Anlamı 26. Sayfa
177.İyilik, yüzlerinizi doğu ve batı taraflarına çevirmeniz(den ibaret) değildir. Asıl iyilik, Allah’a, ahiret gününe, meleklere, kitap ve peygamberlere iman edenlerin; mala olan sevgilerine rağmen, onu yakınlara, yetimlere, yoksullara, yolda kalmışa, (ihtiyacından dolayı) isteyene ve (özgürlükleri için) kölelere verenlerin; namazı dosdoğru kılan, zekâtı veren, antlaşma yaptıklarında sözlerini yerine getirenlerin ve zorda, hastalıkta ve savaşın kızıştığı zamanlarda (direnip) sabredenlerin tutum ve davranışlarıdır. İşte bunlar, doğru olanlardır. İşte bunlar, Allah’a karşı gelmekten sakınanların ta kendileridir.
Bu ayet İslam’da asıl iyiliğin ve Allah’a saygının ibadet sırasında sırf şekil olarak yüzünü doğuya veya batıya çevirmek olmadığını anlatır. Böylece içinde iman, ibadet ve ahlak erdemlerinin yer almadığı bir biçimselliğin din açısından temelde bir önem taşımadığını ifade eder.
Ayrıca bu ayet geçmiş ayetlere konu olan kıble konusundaki tartışmaya son noktayı koymaktadır. Hem de özden yoksun bir ibadetle dindarlığa ulaşılamayacağı şeklindeki çok önemli bir ilkeye vurgu yapmaktadır.
178. Ey iman edenler! Öldürülenler hakkında size kısas farz kılındı. Hüre karşı hür, köleye karşı köle, kadına karşı kadın kısas edilir. Ancak öldüren kimse, kardeşi (öldürülenin vârisi, velisi) tarafından affedilirse, aklın ve dinin gereklerine uygun yol izlemek ve güzellikle diyet ödemek gerekir. Bu, Rabbinizden bir hafifletme ve rahmettir. Bundan sonra tecavüzde bulunana elem dolu bir azap vardır.
Ayete konu olan kısas cezası haksız ve kasıtlı olarak öldürme ve yaralama suçları içindir. Böyle bir durumda cezanın diyet uygulanması maktulün yakınlarının veya mağdurun isteğine bağlıdır. Kasıt yokken kaza sonucu birini öldürme veya yaralamada ise kısas söz konusu olmaz. Ancak olarak diyet ve kefâret olarak ödeme vardır.
179. Ey akıl sahipleri! Kısasta sizin için hayat vardır. Umulur ki (bu hükme uyarak) korunursunuz.
180. Sizden birinize ölüm gelip çattığı zaman, eğer geride bir hayır (mal) bırakmışsa, anaya, babaya ve yakın akrabaya meşru bir tarzda vasiyette bulunması -Allah’a karşı gelmekten sakınanlar üzerinde bir hak olarak- size farz kılındı.
181. Her kim işittikten sonra vasiyeti değiştirirse, günahı ancak onu değiştirenlerin boynunadır. Şüphesiz Allah hakkıyla işitendir, hakkıyla bilendir.
Bakara suresi anlamı noktasında bu ayette Müslümanın aleyhine bir durum varsa bu düzeltmeye gider. Yani varisler bunu değiştirir. Bunda bir sakınca yoktur. Vasiyet haram veya dinin hükümlerine ters bir şey içeriyorsa bunu dini hükümlere uygun şekilde lehe çevirebilirsiniz.
27. Sayfa
182.Vasiyet edenin hataya meyletmesinden ve günaha girmesinden korkan bir kimse, (tarafların) aralarını düzeltirse ona hiçbir günah yoktur. Şüphesiz Allah, çok bağışlayandır, çok merhamet edendir.
Bakara suresi anlamı kapsamında bu ayetin açıklamasını 181. ayetin sonunda okuyabilirsiniz.
183.Ey iman edenler! Allah’a karşı gelmekten sakınmanız için oruç, sizden öncekilere farz kılındığı gibi, size de farz kılındı.
184.Oruç, sayılı günlerdedir. Sizden kim hasta, ya da yolculukta olursa, tutamadığı günler sayısınca başka günlerde tutar. Oruca gücü yetmeyenler ise bir yoksul doyumu fidye verir. Bununla birlikte, gönülden kim bir iyilik yaparsa (mesela fidyeyi fazla verirse) o kendisi için daha hayırlıdır. Eğer bilirseniz oruç tutmanız sizin için daha hayırlıdır.
Oruç ibadeti İslâm’dan önce de bilinen ve İslâm’dakinden farklı da olsa uygulanan bir ibadet idi.
Hz. Muhammed’in mensup olduğu Kureyş kabilesinden olanlar da aşure günü oruç tutarlardı. Bunun yanı sıra zaman içinde Medine’ye hicret oldu. Ayrıca burada Yahudilerin de aynı günde oruç tuttuklarını gören Hz. Muhammed bunun sebebini sordu. Bunun sonucunda Yahudiler bugünün Allah’ın Hz. Musa peygamberi kurtardığı gün olduğunu belirttiler. Bunun üzerine Hz. Muhammed o gün kendisi oruç tuttuğu gibi müminlerin de tutmalarını emretti.
Bir yıl sonra ramazan orucu farz oldu. Bunun üzerine Hz. Muhammed, aşure orucu için isteyenin tutabileceğini istemeyenin tutmayacağını belirtti. Böylece aşure orucu farz olmaktan çıktı.
Bunun yanı sıra sizden öncekiler olarak bahsedilen ifade de farklı peygamberler zamanında da orucun olduğuna yönelik bir ispat olarak kabul görmüştür.
185.(O sayılı günler), insanlar için bir hidayet rehberi, doğru yolun ve hak ile batılı birbirinden ayırmanın apaçık delilleri olarak Kur’an’ın kendisinde indirildiği Ramazan ayıdır. Öyle ise içinizden kim bu aya ulaşırsa onu oruçla geçirsin. Kim de hasta veya yolcu olursa tutamadığı günler sayısınca başka günlerde tutsun. Allah size kolaylık diler, zorluk dilemez. Bu da sayıyı tamamlamanız ve hidayete ulaştırmasına karşılık Allah’ı yüceltmeniz ve şükretmeniz içindir.
186.Kullarım, beni senden sorarlarsa, (bilsinler ki), gerçekten ben (onlara çok) yakınım. Bana dua edince, dua edenin duasına cevap veririm. O halde, doğru yolu bulmaları için benim davetime uysunlar, bana iman etsinler.
Bu yakınlık ifadesi Kur’an’da farklı surelerde de işlenmiştir. Burada yakınlıktan kasıt fiziksel veya matematiksel değil Allah’ın kulunun her ihtiyacını gidermesi noktasındaki yakınlıktır. Nasıl ki günlük hayatımızda en sevdiklerimizi sözleriyle veya hatıralarıyla yanımızda hissederiz. Tıpkı bunun gibi duaya verdiği cevaplarla da yüce Allah’ın bize olan yakınlığını hissedebiliriz.
28. Sayfa
187.Oruç gecesinde kadınlarınıza yaklaşmak size helal kılındı. Onlar, size örtüdürler, siz de onlara örtüsünüz. Allah (Ramazan gecelerinde hanımlarınıza yaklaşarak) kendinize zulmetmekte olduğunuzu bildi de tövbenizi kabul edip sizi affetti. Artık eşlerinize yaklaşın ve Allah’ın sizin için yazıp takdir etmiş olduğu şeyi arayın. Şafağın aydınlığı gecenin karanlığından ayırt edilinceye (tan yeri ağarıncaya) kadar yiyin, için. Sonra da akşama kadar orucu tam tutun. Bununla birlikte siz mescitlerde itikafta iken eşlerinize yaklaşmayın. Bunlar, Allah’ın koyduğu sınırlardır. Bu sınırlara yaklaşmayın. Allah, kendine karşı gelmekten sakınsınlar diye, âyetlerini insanlara böylece açıklar.
188.Aranızda birbirinizin mallarını haksız yere yemeyin. İnsanların mallarından bir kısmını bile bile günaha girerek yemek için onları hakimlere (rüşvet olarak) vermeyin.
189. Sana, hilalleri soruyorlar. De ki: “Onlar, insanlar ve hac için vakit ölçüleridir. İyilik, evlere arkalarından girmeniz değildir. Ama iyi davranış, takva sahibi (Allah’a karşı gelmekten sakınan) insanın davranışıdır. Evlere kapılarından girin. Allah’a karşı gelmekten sakının ki kurtuluşa eresiniz.
Câhiliye devrinde bir gelenekte Araplar ihramlı halde veya farklı bazı dini gerekçelerle evlerine girmezlerdi. Ancak mutlaka girmeleri gerekirse kapıyı kullanmazlardı. Çünkü bunun doğru olmadığına inanırlardı. Bu yüzden evlerin arkasındaki bir pencereden veya açtıkları bir delikten girerlerdi.
Ancak bu zorluktan başka bir şey değildi. Bunun yanı sıra. Ayrıca edebe de uygun değildir. Bu ayetlerde bu konu işlenmiştir.
Bunun yanı sıra burada mecaz sanatının kullanıldığı, bu ifadelerin gerçeğe ulaşmanın tek yolunun olduğu anlamına geldiği görüşü de kabul görmüştür.
190. Sizinle savaşanlara karşı Allah yolunda siz de savaşın. Ancak aşırı gitmeyin. Çünkü Allah aşırı gidenleri sevmez.
29. Sayfa
191.Onları nerede yakalarsanız öldürün. Sizi çıkardıkları yerden (Mekke’den) siz de onları çıkarın. Zulüm ve baskı adam öldürmekten daha ağırdır. Yalnız, Mescid-i Haram yanında, onlar sizinle savaşmadıkça, siz de onlarla savaşmayın. Sizinle savaşırlarsa (siz de onlarla savaşın) onları öldürün. Kâfirlerin cezası böyledir.
Bakara suresi anlamı 191. ayet Hz. İbrahim’den beri kutsal mekan olan Mescid-i Haram dahilinde kan dökmeyi yasaklamıştır. Ancak ayetin devamında bir saldırı olursa buna karşı konulması emretmektedir.
192.Eğer onlar (savaştan ve küfürden) vazgeçerlerse, (şunu iyi bilin ki) Allah çok bağışlayandır, çok merhamet edendir.
192. ayet ise Allah’ın gafûr ve rahîm olduğu bildirmiştir. Böylece müslümanların da, savaşmayı durduranlara karşı şiddet kullanmamaları gerektiğini öğütlemiştir.
193.Hiçbir zulüm ve baskı kalmayıncaya ve din yalnız Allah’ın oluncaya kadar onlarla savaşın. Onlar savaşmaya son verecek olurlarsa, artık düşmanlık yalnız zalimlere karşıdır.
194.Haram ay, haram aya karşılıktır. Hürmetler (saygı gösterilmesi gereken şeyler) kısas kuralına tabidir. O halde kim size saldırırsa, size saldırdığı gibi siz de ona saldırın, (fakat ileri gitmeyin). Allah’a karşı gelmekten sakının ve bilin ki, Allah kendine karşı gelmekten sakınanlarla beraberdir.
195.(Mallarınızı) Allah yolunda harcayın. Kendi kendinizi tehlikeye atmayın. İyilik edin. Şüphesiz Allah iyilik edenleri sever.
196.Haccı da, umreyi de Allah için tamamlayın. Eğer (düşman, hastalık ve benzer sebeplerle) engellenmiş olursanız artık size kolay gelen kurbanı gönderin. Bu kurban, yerine varıncaya kadar başlarınızı tıraş etmeyin. İçinizden her kim hastalanır veya başından rahatsız olur (da tıraş olmak zorunda kalır)sa fidye olarak ya oruç tutması, ya sadaka vermesi, ya da kurban kesmesi gerekir. Güvende olduğunuz zaman hacca kadar umreyle faydalanmak isteyen kimse, kolayına gelen kurbanı keser. Kurban bulamayan kimse üçü hacda, yedisi de döndüğünüz zaman (olmak üzere) tam on gün oruç tutar. Bu (durum), ailesi Mescid-i Haram civarında olmayanlar içindir. Allah’a karşı gelmekten sakının ve Allah’ın cezasının çetin olduğunu bilin.
30. Sayfa
Bakara suresi anlamı olarak incelendiğinde bu ayetlerde haccın hikmeti ve hac ibadetinden bahsedildiğini görebilirsiniz.
197.Hac (ayları), bilinen aylardır. Kim o aylarda hacca başlarsa, artık ona hacda cinsel ilişki, günaha sapmak, kavga etmek yoktur. Siz ne hayır yaparsanız Allah onu bilir. (Ahiret için) azık toplayın. Kuşkusuz, azığın en hayırlısı takva (Allah’a karşı gelmekten sakınma)dır. Ey akıl sahipleri, bana karşı gelmekten sakının.
198. (Hac mevsiminde ticaret yaparak) Rabbinizin lütuf ve keremini istemekte size bir günah yoktur. Arafat’tan ayrılıp (sel gibi Müzdelife’ye) akın ettiğinizde Meş’ar-i Haram’da Allah’ı zikredin.Onu, size gösterdiği gibi zikredin. Doğrusu siz onun yol göstermesinden önce yolunu şaşırmışlardan idiniz.
199.Sonra insanların akın ettiği yerden siz de akın edin ve Allah’tan bağışlanma dileyin. Şüphesiz Allah çok bağışlayandır, çok merhamet edendir.
200.Hac ibadetinizi bitirdiğinizde, artık (cahiliye döneminde) atalarınızı andığınız gibi, hatta ondan da kuvvetli bir anışla Allah’ı anın. İnsanlardan, “Ey Rabbimiz! Bize (vereceğini) bu dünyada ver” diyenler vardır. Bunların ahirette bir nasibi yoktur.
201.Onlardan, “Rabbimiz! Bize dünyada da iyilik ver, ahirette de iyilik ver ve bizi ateş azabından koru” diyenler de vardır.
202.İşte onlara kazandıklarından bir nasip vardır. Allah, hesabı pek çabuk görendir.
31. Sayfa
203.Sayılı günlerde Allah’ı anın (telbiye ve tekbir getirin). Kim iki gün içinde acele edip (Mina’dan Mekke’ye) dönerse, ona günah yoktur. Kim geri kalırsa, ona da günah yoktur. Bu, Allah’a karşı gelmekten sakınanlar içindir. Allah’a karşı gelmekten sakının ve onun huzurunda toplanacağınızı bilin.
Ayette geçen huzurda toplanmak ifadesiyle mahşer gününü ifade eder.
204.İnsanlardan öylesi de vardır ki, dünya hayatına ilişkin sözleri senin hoşuna gider. Bir de kalbindekine (Sözünün özüne uyduğuna) Allah’ı şahit tutar. Halbuki o düşmanlıkta en amansız olandır.
205.O, (senin yanından) ayrılınca yeryüzünde bozgunculuk yapmağa, ekin ve nesli yok etmeğe çalışır. Allah ise bozgunculuğu sevmez.
206. Ona “Allah’tan kork” denildiği zaman gururu onu daha da günaha sürükler. Artık böylesinin hakkından cehennem gelir. O ne kötü yataktır!
207. İnsanlardan öylesi de vardır ki, Allah’ın rızasını kazanmak için kendini feda eder. Allah kullarına çok şefkatlidir.
208.Ey iman edenler! Hepiniz topluca barış ve güvenliğe (İslam’a) girin. Şeytanın adımlarını izlemeyin. Çünkü o, size apaçık bir düşmandır.
209.Size apaçık deliller geldikten sonra, eğer yine de yan çizerseniz, bilin ki Allah, gerçekten mutlak güç sahibidir, hüküm ve hikmet sahibidir.
210. Onlar (böyle davranmakla), bulut gölgeleri içinde Allah’ın (azabının) ve meleklerin kendilerine gelmesini ve işin bitirilmesini mi bekliyorlar? Halbuki bütün işler Allah’a döndürülür.
Bakara suresi anlamı açısından baktığınızda iki tip yukarıdaki ayetlerde iki tip insandan bahsedildiğini görebilirsiniz. Bunun yanı sıra ayetler insanları Allah’a yönlendirmektedir. Ayrıca yine de bu delillere rağmen istemeden hata yapanlara Allah’ın merhametini hatırlatmıştır.
